- Bài soạn “Những đứa con trong gia đình” số 6
- Bài soạn “Những đứa con trong gia đình” số 3
- Bài soạn “Những đứa con trong gia đình” số 2
- Bài soạn “Những đứa con trong gia đình” số 1
- Bài soạn “Những đứa con trong gia đình” số 5
- Bài soạn “Những đứa con trong gia đình” số 4
Bài soạn “Những đứa con trong gia đình” số 6
1. Tác giả
– Nguyễn Thi (1928 – 1968), bút danh khác là Nguyễn Ngọc Tấn, tên khai sinh là Nguyễn Hoàng Ca, quê ở xã Quần Phương Thượng (nay là xã Hải Anh), huyện Hải Hậu, tỉnh Nam Định.
– Mồ côi cha từ năm mười tuổi, mẹ đi bước nữa, Nguyễn Thi phải sống nhờ họ hàng nên vật vả, tủi cực từ nhỏ.
– Năm 1943, ông theo người anh vào Sài Gòn, vừa đi làm kiếm sống vừa tự học.
– Năm 1945, ông tham gia cách mạng rồi gia nhập lực lượng vũ trang. Trong kháng chiến chống thực dân Pháp, Nguyễn Thi làm công tác tuyên huấn, vừa chiến đấu vừa hăng hái hoạt động văn nghệ.
– Năm 1954, ông tập kết ra Bắc, công tác ở toà soạn tạp chí Văn nghệ Quân đội.
– Năm 1962, Nguyễn Thi tình nguyện trở lại chiến trường miền Nam, công tác tại Cục chính trị Quân giải phóng miền Nam, là một trong những thành viên sáng lập và phụ trách tạp chí Văn nghệ Quân giải phóng.
– Ông hi sinh ở mặt trận Sài Gòn, trong cuộc tổng tấn công Mậu Thân năm 1968.
– Sáng tác của Nguyễn Thi gồm nhiều thể loại : bút kí, truyện ngắn, tiểu thuyết. Sau khi hi sinh, tác phẩm của ông được sưu tập và in lại trong Truyện và kí, xuất bản năm 1978, Nguyễn Ngọc Tấn – Nguyễn Thi toàn tập (4 quyển), xuất bản năm 1996.
– Năm 2000 ông được tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật.
2. Tác phẩm
– Những đứa con trong gia đình là một trong những truyện ngắn xuất sắc nhất của Nguyễn Thi, được viết ngay trong những ngày chiến đấu ác liệt khi ông công tác ở tạp chí Văn nghệ Quân giải phóng.
– Chủ đề nội dung: viết về những con người trong một gia đình nông dân Nam Bộ có truyền thống yêu nước, căm thù giặc, thủy chung son sắt với quê hương, cách mạng.
– Bố cục: 2 phần
+ Phần 1 (từ đầu đến “…đang bắt đầu xung phong”): Việt bị thương ở chiến trường, ngất đi tỉnh lại nhiều lần. Lần thứ tư Việt tỉnh dậy, Việt lắng nghe mọi âm thanh, chờ đồng đội đến và sẵn sàng chiến đấu.
+ Phần 2 (còn lại): Kí ức của Việt về câu chuyện hai chị em tranh nhau đi tòng quân.
Đọc – hiểu
1 – Trang 63 SGK
Đoạn trích Những đứa con trong gia đình được trần thuật chủ yếu từ điểm nhìn của nhân vật nào? Cách trần thuật này có tác dụng như thế nào đối với kết cấu truyện và việc khắc họa tính cách nhân vật?
Trả lời:
Truyện Những đứa con trong gia đình chủ yếu được trần thuật dưới góc nhìn của nhân vật Việt, khi anh bị thương trong trận đánh, lúc mê lúc tỉnh. Lối trần thuật này có hai tác dụng về mặt nghệ thuật:
– Câu chuyện vừa được thuật, kể cùng một lúc, tính cách nhân vật cũng được khắc họa.
– Câu chuyện dù không có gì đặc sắc cũng trở nên mới mẻ, hấp dẫn vì được kể qua con mắt, tấm lòng và bằng ngôn ngữ, giọng điệu riêng của nhân vật.
– Nhà văn có thể nhập sâu vào thế giới nội tâm của nhân vật để dẫn dắt câu chuyện. Diễn biến của câu chuyện vì thế mà linh hoạt, có thể xáo trộn thời gian, không gian, không phụ thuộc vào trật tự thời gian tuyến tính.
– Những chi tiết ngẫu nhiên của hiện thực chiến trường được gợi ra từ những dòng hồi tưởng, liên tưởng đến quá khứ, khi gần khi xa, từ chuyện này sang chuyện khác hết sức tự nhiên. Nhà văn phải thành thạo tâm lí ngôn ngữ nhân vật mới có thể trần thuật theo phương thức này.
=> Ở đây qua dòng hồi tưởng của nhân vật Việt, hình ảnh của các nhân vật – các thành viên trong gia đình: ba, má, chị Chiến, chú Năm được lần lượt giới thiệu hiện rõ dần đồng thời bản thân Việt – người kể chuyện cũng bộc lộ ngày càng đầy đủ tư cách, tính cách, cảm xúc tình cảm của chính mình.
2 – Trang 64 SGK
Tác phẩm kể chuyện một gia đình nông dân Nam Bộ. Truyền thống nào đã gắn bó những người con trong gia đình với nhau?
Truyền thống đánh giặc của gia đình đã gắn bó những con người trong dòng máu.
– Truyền thống yêu nước mãnh liệt, căm thù bọn xâm lược ngùn ngụt và tinh thần chiến đấu cao đã gắn kết những con người trong gia đình với nhau. Lời chú Năm: “Chuyện gia đình nó cũng dài như sông, để rồi chú chia cho mỗi đứa một khúc mà ghi vào đó”, con là sự tiếp nối cha mẹ nhưng không chỉ là tiếp nối huyết thống mà còn là sự tiếp nối truyền thống. Đồng thời muốn hiểu về những đứa con phải hiểu ngọn nguồn sinh ra nó, phải hiểu về truyền thống gia đình nó.
– Chú Năm: đại diện cho truyền thống và lưu giữ truyền thống (trong câu hò, trong cuốn sổ).
– Má Việt cũng là hiện thân của truyền thống ấn tượng sâu đậm nhất ở người phụ nữ này là khả năng ghìm nén đau thương để sống và duy trì sự sống, che chở cho đàn con và tranh đấu.
– Việt và Chiến là hai đứa con của gia đình đã tự nguyện cầm súng chiến đấu báo thù cho ba mẹ bị giặc Pháp giết hại.
3 – Trang 64 SGK
Phân tích và so sánh tính cách các nhân vật Chiến, Việt để làm rõ sự tiếp nối truyền thống gia đình của những người con.
* Nét tính cách chung của hai chị em.
– Hai chị cũng cùng sinh ra trong một gia đình chịu nhiều mất mát đau thương (cùng chứng kiến cái chết đau thương của ba và má).
– Hai chị em có chung mối thù với bọn xâm lược. Tuy còn nhỏ tuổi, chí căm thù đã thôi thúc hai chị em cùng một ý nghĩ: phải trả thù cho ba má và có cùng nguyện vọng được cầm súng đánh giặc.
– Tình yêu thương là vẻ đẹp tâm hồn của hai chị em. Tình cảm này được thể hiện sâu sắc và cảm động nhất trong cái đêm chị em giành nhau ghi tên tòng quân và sáng hôm sau trước khi lên đường nhập ngũ khiêng bàn thờ má sang nhà chú Năm.
– Cả hai chị em đều là những chiến sĩ gan góc dũng cảm. Đánh giặc là niềm say mê lớn nhất của hai chị em Việt và Chiến cũng là của tuổi trẻ miền Nam trong những năm tháng ấy: “Hạnh phúc của tuổi trẻ là trên trận tuyến đánh quân thù”.
– Hai chị em Việt đều có những nét ngây thơ, thậm chí có phần trẻ con (giành nhau bắt ếch nhiều hay ít, giành nhau thành tích bắn tàu chiến giặc và giành nhau ghi tên tòng quân).
* Nét tính cách riêng giữa Chiến và Việt
– Nét riêng ở Chiến:
+ Hơn Việt chừng một tuổi nhưng Chiến người lớn hơn hẳn: Chiến có thể bỏ ăn để đánh vần cuốn sổ gia đình. Chiến không chỉ “nói in như má” mà còn học được cách nói “trọng trọng” của chú Năm…
– Tính cách “người lớn” ở Chiến còn thể hiện ở sự nhường nhịn. Tuy có lúc giành nhau với em: tranh công bắt ếch, đánh tàu giặc, đi tòng quân nhưng bao giờ cô cũng nhường em hết, trừ việc đi tòng quân.
Nguyễn Thi đã xây dựng nhân vật Chiến vừa có cá tính vừa phù hợp với lứa tuổi, giới tính. Chiến là nhân vật được hiện lên qua hồi tưởng của Việt nhưng đã gây được ấn tượng sâu sắc.
– Nét riêng của Việt:
+ Nếu Chiến có dáng dấp của một người lớn thực sự thì ở Việt là sự lộc ngộc, vô tư của một cậu con trai đang tuổi ăn tuổi lớn.
+ Chiến nhường nhịn em bao nhiêu thì Việt hay tranh giành với chị bấy nhiêu.
+ Đêm trước ngày ra đi, Chiến nói với em những lời nghiêm trang thì Việt lúc “lăn kềnh ra ván cười khì khì”, lúc lại rình “chụp một con đom đóm úp trong lòng tay”.
+ Vào bộ đội, Chiến đem theo tấm gương soi còn Việt lại đem theo một chiếc súng cao su.
+ Nhưng sự vô tư không ngăn cản Việt trở thành một anh hùng (ngay từ bé Việt đã dám xông vào đá thằng đã giết cha mình. Khi trở thành một chiến sĩ, mặc dù chỉ có một mình, với đôi mắt không còn nhìn thấy gì, với hai bàn tay đau đớn, Việt vẫn quyết tâm ăn thua sống mái với quân thù).
=> Nhân vật Việt là một thành công lớn trong cách xây dựng nhân vật của Nguyễn Thi. Tuy còn hồn nhiên và còn nhỏ nhưng trước kẻ thù Việt lại vụt lớn, chững chạc trong tư thế của một người chiến sĩ.
4 – Trang 64 SGK
Phân tích những biểu hiện của khuynh hướng sử thi trong đoạn trích này.
– Chất sử thi của thiên truyện được thể hiện qua tính chất ngợi ca truyền thống lớn của một dân tộc, thể hiện trong truyền thống một gia đình.
– Cuốn sổ là lịch sử gia đình, qua đó thấy lịch sử của một đất nước, một dân tộc trong cuộc chiến chống Mĩ.
– Số phận của những đứa con, những thành viên trong gia đình cũng là số phận của nhân dân miền Nam trong cuộc kháng chiến chống Mĩ khốc liệt.
Truyện của một gia đình dài như dòng sông còn nối tiếp: “Trăm dòng sông đổ vào một biển, con sông của gia đình ta cũng chảy về biển, mà biển thì rộng lắm… rộng bằng cả nước ta và ra ngoài cả nước ta…”. Truyện kể về một dòng sông nhưng nhà văn muốn ta nghĩ đến biển cả. Truyện về một gia đình nhưng ta lại cảm nhận được cả một Tổ quốc đang hào hùng chiến đấu bằng sức mạnh sinh ra từ những đau thương.
– Mỗi nhân vật trong truyện đều tiêu biểu cho truyền thống, đều gánh vác trên vai trách nhiệm với gia đình, với Tổ quốc trong cuộc chiến tranh vệ quốc vĩ đại. Tất cả các nhân vật đều có phẩm chất của những người anh hùng:
+ Căm thù giặc sâu sắc
+ Gan góc, dũng cảm, khao khát được chiến đấu giết giặc
+ Giàu tình nghĩa, rất mực thủy chung, son sắt với cách mạng và quê hương
=> Thiên truyện là một bài ca ca ngợi truyền thống đấu tranh bất khuất của những người nông dân Nam Bộ nói riêng và dân tộc Việt Nam nói chung.
Luyện tập
Yêu cầu: Phân tích đối thoại giữa Chiến và Việt đêm trước ngày nhập ngũ? Tâm lí và tính cách của mỗi nhân vật thể hiện như thế nào qua đoạn đối thoại này?
+ Thương mẹ
+ Mang mối thù chung của cả gia đình.
+ Cùng có quyết tâm đánh giặc.
– Điểm riêng
+ Chiến tỏ rõ tính cách, cá tính của người chị, một cô gái mới lớn, đêm trước ngày lên đường, Chiến lo toan thu xếp chu đáo việc nhà.
+ Tính cách, cá tính của Chiến vẫn còn trẻ con. Là một cậu con trai vô tư, đêm trước ngày lên đường, Việt vô tư “lăn kềnh ra ván, cười khì khì”, vừa nghe vừa “chụp một con đom đóm úp trong lòng tay” rồi ngủ quên lúc nào không biết.
Ghi nhớ:
Truyện kể về những người con trong một gia đình nông dân Nam Bộ có truyền thống yêu nước, căm thù giặc, thuỷ chung son sắt với quê hương, cách mạng. Chính sự gắn bó sâu nặng giữa tình cảm gia đình với tình yêu nước, giữa truyền thống gia đình với truyền thống dân tộc đã tạo nên sức mạnh tinh thần to lớn của con người Việt Nam, dân tộc Việt Nam trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước.Tác phẩm thể hiện những đặc sắc về nghệ thuật truyện ngắn của Nguyễn Thi : trần thuật qua dòng hồi tưởng của nhân vật, khắc hoạ tính cách và miêu tả tâm lí sắc sảo; ngôn ngữ phong phú, góc cạnh và đậm chất Nam Bộ.
Bài soạn “Những đứa con trong gia đình” số 6
Bài soạn “Những đứa con trong gia đình” số 3
Nguyễn Thi là cây bút văn xuôi độc đáo của nền văn học Việt Nam. Ông là nhà văn sinh ra trên mảnh đất học Nam Định với sự xuất thân từ tầng lớp bình dân giản dị. Ông tham gia vào công cuộc bảo vệ đất nước như bao thanh niên trai trẻ cùng thời. Nhưng điều đặc biệt trong sáng tác của ông là ông viết được nhiều thể loại khác nhau và đạt giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật.
Câu 1: (trang 63 SGK ngữ văn 12 tập 2)
– Đoạn trích những đứa con trong gia đình được trần thuật từ điểm nhìn của nhân vật: Việt
– Cách trần thuật này có tác dụng: làm cho tác phẩm mang màu sắc tự nhiên, sinh động, và nổi bật là hình ảnh những con người gan góc, dũng cảm, giàu tình nghĩa, thủy chung với quê hương, cách mạng.
Câu 2: (trang 64 SGK ngữ văn 12 tập 2)
– Truyền thống gắn bó những con người trong gia đình với nhau là: truyền thống yêu nước
Câu 3: (trang 64 SGK ngữ văn 12 tập 2)
– Nhân vật Chiến:
+ đảm đang, tháo vát, nhường nhịn em hết mực
+ thích làm duyên, nữ tính
+ được cầm súng trực tiếp đánh giặc để trả thù
– Nhân vật Việt:
+ tính trẻ con, ngây thơ, hiếu động, thương chị
+ Bị thương nằm lại chiến trường: sợ ma cụt đầu
+ là một chiến sĩ dũng cảm, kiên cường
+ luôn trong tư thế quyết chiến với giặc
=> Hai nhân vật chính là tấm gương sáng cho tuổi trẻ đất nước, với tinh thần giữ gìn và phát huy truyền thống của dân tộc nói chung và gia đình nói riêng.
Câu 4: (trang 64 SGK ngữ văn 12 tập 2)
– Biểu hiện của khuynh hướng sử thi:
+ xoay quanh số phận của con người trong một gia đình
+ nhân vật chính là hai chị em Chiến – Việt: là những người gắn bó số phận với cách mạng, kết tinh nhiều phẩm chất cao đẹp.
+ giọng điệu: ngợi ca, trang trọng, ngôn ngữ bình dị, trong sáng.
Câu 5: (trang 64 SGK ngữ văn 12 tập 2)
Đoạn văn cảm động nhất trong đoạn trích là đoạn văn tả cảnh hai chị em Chiến, Việt khiêng bàn thờ sang gửi nhà chú Năm: “Chị Chiến ra đứng giữa sân. Kéo cái khăn trên cổ xuống, cũng xắn tay áo để lộ hai bắp tay tròn vo sạm đỏ màu cháy nắng, rồi dang cả thân người to và chắc nịch của mình nhấc bổng một đầu bàn thơ ba má lên…”. bởi lẽ đây là hình ảnh cô đọng nhất thể hiện sự tâm linh sâu thẳm trong mỗi con người.
Câu 1: (trang 64 SGK ngữ văn 12 tập 2)
Đoạn văn diễn tả cuộc đối thoại giữa Chiến và Việt đêm trước ngày lên đường là một đoạn văn đặc sắc,sinh động nêu bật tính cách và cá tính của các nhân vật. Chiến và Việt đều thương cha mẹ mình, mang nặng nỗi thù chung của gia đình, quyết tâm tiêu diệt giặc, nhưng Chiến thì ra dáng một người chị, còn Việt thì tính cách vẫn còn non trẻ
Bài soạn “Những đứa con trong gia đình” số 3
Bài soạn “Những đứa con trong gia đình” số 2
Câu 1 (trang 63 SGK Ngữ văn 12 tập 2)
– Truyện “Những đứa con trong gia đình” được trần thuật lại chủ yếu qua dòng hồi tưởng của nhân vật Việt.
– Tác dụng:
+ Đối với kết cấu truyện, cách trần thuật này giúp Nguyễn Thi triển khai toàn bộ tác phẩm theo dòng hồi ức đứt gãy của Việt một cách tự nhiên, logic mà không phụ thuộc vào yếu tố truyền thống là trình tự thời gian.
+ Đối với việc khắc họa tính cách nhân vật, cách trần thuật này giúp bộc lộ chân thực, sống động và khách quan tâm lí, tính cách của Việt và các nhân vật khác.
Câu 2 (trang 64 SGK Ngữ văn 12 tập 2)
– Truyện kể về những con người trong một gia đình nông dân Nam Bộ có truyền thống yêu nước. Chính truyền thống yêu nước, căm thù giặc, thủy chung với cách mạng đã gắn bó những thành viên trong gia đình với nhau, tạo nên sức mạnh tinh thần to lớn cho những con người Việt Nam, dân tộc Việt Nam trong những năm kháng chiến chống Mĩ.
Câu 3 (trang 64 SGK Ngữ văn 12 tập 2)
Trong truyện này, nổi bật nhất là hai nhân vật Việt và Chiến. Cả hai nhân vật đều xuất thân trong một gia đình, tuổi tác cũng gần nhau nhưng do đặc điểm về giới tính và thứ bậc trong gia đình nên giữa hai người vừa có nét chung vừa có nét riêng biệt.
* Những nét tính cách chung:
– Họ đều có tình cảm gia đình sâu nặng.
– Chị em Việt có chung mối thù là bọn Mỹ – Ngụy.
– Hai chị em Chiến – Việt đều có những nét rất ngây thơ thậm chí có phần trẻ con.
* Nét đẹp riêng:
a. Chiến là cô gái đảm đang, tháo vát:
+ Mạnh mẽ, dứt khoát, quả cảm: đã làm thân con gái…Nếu giặc còn thì tao mất.
+ Chu đáo, đảm đang, tháo vát: lo cho cả người sống (viết thư cho chị Hai, gửi thằng út em) và người đã khuất (gửi bàn thờ má sang chú Năm); sắp xếp việc nhà đâu ra đấy (cho xã mượn nhà làm trường học, đồ đạc và hai công mía gửi chú, ruộng cho bà con cày cấy…).
+ Thừa hưởng tính cách, thói quen và hình ảnh của má: cử chỉ, lời nói, cách vun vén nhà cửa giống hệt má.
b. Nét riêng ở Việt:
– Có nét riêng của cậu con trai mới lớn, tính còn trẻ con, ngây thơ, hiếu động: hay tranh giành phần hơn với chị, thích đi câu cá, bắn chim…
+ Đêm trước ngày lên đường: Vô tư “lăn kềnh ra ván cười khì khì”, vừa nghe vừa “chụp con đom đóm úp trong lòng tay”, rồi ngủ quên lúc nào không biết.
+ Cách thương chị của Việt cũng rất trẻ con “giấu chị như giấu của riêng”.
+ Bị thương nằm lại chiến trường: sợ ma cụt đầu, khi gặp lại anh em thì như thằng Út ở nhà “khóc đó rồi cười đó”.
– Vừa là một chiến sĩ dũng cảm, kiên cường:+ Còn bé: dám xông thẳng vào đá thằng giặc giết hại gia đình mình.
+ Lớn lên: nhất quyết đòi đi tòng quân để trả thù cho ba má.
+ Khi xông trận: chiến đấu dũng cảm, dùng pháo tiêu diệt được một xe bọc thép của giặc.
+ Khi bị trọng thương: vẫn luôn trong tư thế quyết chiến tiêu diệt giặc: “Tao sẽ chờ mày! Trên trời có mày, dưới đất có mày, cả khu rừng này chỉ có mình tao. Mày có bắn tao thì tao cũng bắn được mày. Nghe súng nổ, còn súng nổ, các anh tao sẽ chạy tới đâm mày!…”
=> Hai nhân vật Chiến và Việt đại diện cho thế hế trẻ miền Nam yêu nước trong những năm tháng kháng chiến chống Mĩ cứu nước.
Câu 4 (trang 64 SGK Ngữ văn 12 tập 2)
– Đề tài: viết về những năm tháng kháng chiến cứu nước
– Ngôn ngữ: ngợi ca, hào hùng
Câu 5 (trang 64 SGK Ngữ văn 12 tập 2)
– Đoạn văn cảm động nhất đó là cảnh hai chị em Việt và Chiến khiêng bàn thờ má chạy qua cánh đồng, gửi sang nhà chú Năm để hai chị em lên đường đi chiến đấu.
– Cảnh tượng đó khiến người đọc liên tưởng và bồi hồi xúc động bởi nhìn vào đó ta thấy được tình yêu, tình hiếu thảo, trọn nghĩa đối với cha mẹ.
– Hình ảnh có ý nghĩa tượng trưng thể hiện sự trưởng thành của hai chị em có thể gánh vác việc gia đình và viết tiếp khúc sông của mình trong dòng sông truyền thống gia đình.
Câu 1 (trang 64 SGK Ngữ văn 12 tập 2)
– Đối thoại của Chiến:
• Xưng hô: mày – tao, chị em mình, chị – em.
• Cách nói: mạnh mẽ quyết đoán nếu giặc còn thì tao mất; rành rọt, tiếng nào ra tiếng nấy; vừa nói vừa trằn trọc suy nghĩ chị Chiến cựa mình, làm như chị nghĩ ngợi lung lắm; rất tôn trọng em, việc gì cũng hỏi ý kiến của em trước khi sắp xếp.
• Nội dung nói: quyết tâm đánh giặc trả thù nhà; sắp xếp việc nhà trước khi đi xa.
=> Chiến là cô gái đảm đang, chu đáo, tháo vát, biết lo nghĩ, xứng đáng là người chị gương mẫu trong nhà. Chị cũng thừa hưởng những phẩm chất rõ rệt của người mẹ đã mất.
– Đối thoại của Việt:
• Xưng hô: tôi – chị.
• Cách nói: cự nự với chị: chị biết vậy sao hồi nãy…rồi mà nói chưa; vừa nói vừa đùa nghịch; phó mặc chuyện nhà cho chị: tôi nói chị tính sao cứ tính mà; hỏi chị một cách ngây thơ hồi đó má dặn chị vậy hả?…
• Nội dung nói: chỉ quan tâm tới niềm vui được đi đánh giặc, tự tin chị có bị chặt đầu…chừng nào tôi mới bị; thuận theo mọi sắp xếp của chị; nhận ra sự giống nhau của chị và má, nhớ má…
=> Việt là chàng trai mới lớn, tính cách còn trẻ con, vô ưu vô lo. Dù vậy, tình cảm dành cho má và niềm vui tòng quân thể hiện rõ truyền thống gia đình cách mạng ở Việt.
Tóm tắt
Truyện xoay quanh nhân vật Việt – anh lính trẻ đã chiến đấu dũng cảm, bị thương, bị lạc đồng đội và nằm lại giữa chiến trường. Trong cơn mê man, anh hồi tưởng lại những kí ức tươi đẹp về gia đình và đồng đội. Việt và Chiến sinh ra trong một gia đình nông dân Nam Bộ có truyền thống yêu nước và mối thù sâu sắc với giặc Mĩ. Khi lớn lên, hai chị em giành nhau đi tòng quân, không ai chịu nhường ai nên nhờ chú Năm phân xử. Cuối cùng cả hai cùng nhau tham gia chiến trường. Trước khi lên đường hai chị em đã lo toan chu đáo việc nhà cửa, rộng vườn. Chị Chiến đã trở thành một cô thiếu nữ ra dáng và đầy chín chắn “giống hệt như má”… Việt càng nhớ má, càng thương chị nhiều hơn lại càng thấy rõ mối thù đè nặng trên vai. Những kí ức miên man sống lại trong tâm trí Việt cho đến khi đồng đội tìm thấy anh. Dù kiệt sức không bò đi được nhưng một ngón tay còn cử động của Việt vẫn đặt ở cò súng và đạn đã lên nòng. Việt được đưa về bệnh viện dã chiến để phục hồi sức khỏe.
Bố cục
Bố cục (2 phần)
– Phần 1 (từ đầu đến bắt đầu xung phong): Việt bị thương ở chiến trường, ngất đi rồi tỉnh lại.
– Phần 2 (còn lại): Kí ức của Việt về câu chuyện hai chị em tranh nhau đi tòng quân.
Nội dung chính
Truyện kể về những người con trong một gia đình nông dân ở Nam Bộ có truyền thống yêu nước, căm thù giặc, thủy chung son sắt với quê hương, cách mạng.
Bài soạn “Những đứa con trong gia đình” số 2
Bài soạn “Những đứa con trong gia đình” số 1
I. Đôi nét về tác giả Nguyễn Thi
– Nguyễn Thi sinh năm 1928, mất năm 1968, bút danh khác là Nguyễn Ngọc Tấn, tên khai sinh là Nguyễn Hoàng Ca- Quê quán: xã Quần Phương Thượng (nay là xã Hải Anh), huyện Hải Hậu, tỉnh Nam Định- Ông mồ côi cha từ năm mười tuổi, mẹ đi bước nữa, ông sống nhờ vào họ hàng nên vất vả, tủi cực từ nhỏ- Năm 1943, ông theo người anh vào Sài Gòn, vừa đi làm kiếm sống vừa tự học- Năm 1945, ông tham gia cách mạng rồi gia nhập lực lượng vũ trang. Trong cuộc kháng chiến chống Pháp, ông làm công tác tuyên huấn, vừa chiến đấu vừa hăng hái hoạt động văn nghệ- Năm 1954, ông tập kết ra Bắc, công tác ở tòa soạn tạp chí Văn nghệ Quân đội- Năm 1962, ông tình nguyện trở lại chiến trường miền Nam, công tác tại Cục chính trị quân giải phóng miền Nam, là một trong những thành viên sáng lập và phụ trách tạp chí Văn nghệ Quân giải phóng- Năm 2000, ông được tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật- Sáng tác của Nguyễn Thi bao gồm nhiều thể loại: bút kí, truyện ngắn, tiểu thuyết. Sau khi ông hi sinh, tác phẩm của ông được sưu tập và in lại trong Truyện và kí (xuất bản năm 1978), Nguyễn Ngọc Tấn – Nguyễn Thi toàn tập (4 quyển, xuất bản năm 1996)- Phong cách sáng tác:+ Bắt nguồn từ hiện thực nóng bỏng, ác liệt ở mặt trận miền Đông Nam Bộ+ Nhân vật trong sáng tác của ông là những người nông dân vùng Đông Nam Bộ, những con người với bản chất hồn nhiên, bộc trực, trung hậu vừa có lòng căm thù giặc sâu sắc; vô cùng gan góc, dũng cảm, sẵn sàng hi sinh vì quê hương, vì độc lập, tự do của Tổ quốc+ Năng lực phân tích tâm lí nhân vật sắc sảo, sâu sắc+ Sáng tác của ông vừa giàu chất hiện thực, đầy những chi tiết dữ dội, ác liệt của chiến tranh, vừa đằm thắm chất trữ tình với một ngôn ngữu phong phú, góc cạnh, đậm chất Nam Bộ, có khả năng tạo nên những nhân vật có cá tính mạnh mẽII. Đôi nét về tác phẩm Những đứa con trong gia đình1. Hoàn cảnh ra đờiNhững đứa con trong gia đình là một trong số những truyện ngắn xuất sắc nhất của Nguyễn Thi, được viết ngay trong những ngày chiến đấu ác liệt khi ông công tác ở tạp chí Văn nghệ Quân giải phóng2. Tóm tắt văn bảnChuyện kể về hai chị em Chiến – Việt, những đứa con trong một gia đình có nhiều mất mát, đau thương: cha bị Pháp chặt đầu hồi chín năm, mẹ vừa bị đại bác Mĩ bắn chết. Khi hai chị em Chiến – Việt trưởng thành, cả hai đều giành nhau tòng quân. Nhờ sự đồng tình của chú Năm, cả hai đều được nhập ngũ và ra trận.Trong trận đánh ác liệt tại một khu rừng cao su, Việt diệt được một xe bọc thép đầy Mĩ và sáu tên Mĩ lẻ nhưng anh cũng bị thương nặng, lạc đồng đội, một mình nằm lại chiến trường khi còn ngổn ngang dấu vết của đạn bom và chết chóc. Việt ngất đi, tỉnh lại nhiều lần. Mỗi lần tỉnh lại, Việt hồi tưởng về gia đình, về những người thân yêu như mẹ, Chú Năm, chị Chiến… .Đoạn trích thể hiện lần tỉnh dậy thứ tư của Việt trong đêm thứ hai. Tuy mắt không nhìn thấy gì, tay chân đau buốt, tê cứng nhưng Việt vẫn trong tư thế sẵn sàng chiến đấu và cố gắng từng tí một lê về phía có tiếng súng của quân ta vì phía đó “là sự sống”. Việt hồi tưởng lại những sự việc xảy ra từ sau ngày má mất. Cả hai chị em đều háo hức tòng quân, nhưng Chị Chiến nhất định giành đi trước vì cho rằng Việt chưa đủ 18 tuổi. Đến đêm mít tinh, Việt nhanh nhảu ghi tên mình trước. Chị Chiến chậm chân và “bật mí” chuyện Việt chưa đầy 18 tuổi. Nhờ chú Năm đứng ra xin giúp, Việt mới được tòng quân. Đêm hôm ấy, chị Chiến bàn bạc với Việt về mọi việc trong nhà. Việt răm rắp chấp nhận mọi sự sắp đặt của chị Chiến, vì Việt thấy chị Chiến nói giống má quá chừng.Sáng hôm sau, hai chị em khiêng bàn thờ má sang gửi nhà chú Năm. Việt cảm thấy lòng mình “thương chị lạ”. Sau ba ngày đêm, đơn vị đã tìm thấy Việt. Anh được đưa về điều trị tại một bệnh viện dã chiến; sức khoẻ hồi phục dần. Anh Tánh giục Việt viết thư cho chị kể lại chiến công của mình. Việt rất nhớ chị, muốn viết thư nhưng không biết viết như thế nào vì Việt cảm thấy chiến công của mình chưa thấm gì so với thành tích của đơn vị và mong ước của má.3. Bố cục (2 phần)- Phần 1 (từ đầu đến “đang bắt đầu xung phong”): Việt bị thương ở chiến trường, ngất đi tỉnh lại nhiều lần. Lần thứ tư Việt tỉnh dậy, Việt lắng nghe mọi âm thanh, chờ đồng đội đến và sẵn sàng chiến đấu- Phần 2 (còn lại): Kí ức của Việt về câu chuyện hai chị em tranh nhau đi tòng quân4. Giá trị nội dungTruyện kể về những người con trong một gia đình nông dân Nam Bộ có truyền thống yêu nước, căm thù giặc, thủy chung son sắt với quê hướng cách mạng. Chính sự gắn bó sâu nặng giưa tình cảm gia đình với tình yêu nước, giưa truyền thống gia đình với truyền thống dân tộc đã tạo nên sức mạnh tinh thần to lớn của con người Việt Nam, dân tộc Việt Nam trong cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước.5. Giá trị nghệ thuật- Nghệ thuật xây dựng tình huống truyện độc đáo- Nghệ thuật trần thuật (nghệ thuật kể chuyện) qua dòng hồi tưởng của nhân vật góp phần giúp nhân vật bộc lộ tính cách của mình và tác phẩm đậm chất trữ tình- Ngôn ngữ bình dị, phong phú, giàu giá trị tạo hình và đậm chất Nam Bộ
– Chi tiết được chọn lọc vừa cụ thể vừa giàu ý nghĩa gây ấn tượng mạnh đến người đọc, làm nổi rõ góc cạnh của cuộc sống
III. Trả lời câu hỏi
Câu 1 (trang 63 sgk ngữ văn 12 tập 2)
Truyện những đứa con trong gia đình được trần thuật dưới góc nhìn của Việt (khi anh bị thương)
Tác dụng của lối trần thuật này:
– Câu chuyện vừa được thuật, kể cùng một lúc, tính cách nhân cũng được khắc họa
– Câu chuyện trở nên mới mẻ, hấp dẫn khi được kể qua con mắt, tấm lòng, ngôn ngữ riêng của nhân vật
– Nhà văn thâm nhập vào thế giới nội tâm nhân vật để dẫn dắt chuyện, diễn biến chuyển linh hoạt, có thể xáo trộn thời gian, không gian phụ thuộc vào trật tự tuyến tính
– Chi tiết ngẫu nhiên của hiện thực chiến trường, gợi lên kỉ niệm tự nhiên, nhà văn phải am hiểu ngôn ngữ nhân vật
– Người kể có thể bộc lộ được đầy đủ tính cách, cảm xúc, tình cảm của chính mình
Câu 2 (trang 64 sgk ngữ văn 12 tập 2)
Truyền thống đấu tranh, chống giặc ngoại xâm đã gắn kết các thành viên trong gia đình với nhau:
– Truyền thống yêu nước mãnh liệt, căm thù bọn xâm lược
+ Chú Năm: đại diện truyền thống, lưu giữ truyền thống (câu hò, cuốn sổ)
+ Má Việt khả năng chịu đựng đau thương, duy trì sự sống, che chở cho đàn con và đấu tranh
– Việt, Chiến những đứa con tình nguyện cầm súng chiến đấu báo thù cho ba mẹ bị giặc Pháp giết hại
Câu 3 (Trang 64 sgk ngữ văn 12 tập 2)
– Điểm chung trong tính cách của hai chị em:
+ Sinh ra trong gia đình chịu đau thương của ba, má
+ Tuổi còn nhỏ đã nuôi dưỡng chí báo thù cho cha mẹ, và cùng có nguyện vọng cầm súng đánh giặc
+ Tình yêu thương, sự bao bọc nhau là vẻ đẹp tâm hồn hai chị em, tranh nhau ghi tên tòng quân
+ Hai chị em là những chiến sĩ dũng cảm, gan dạ. Đánh giặc trở thành hạnh phúc của hai chị em
– Nét riêng
*Chiến (hơn Việt 1 tuổi):
+ Tính cách người lớn, bỏ ăn để đánh vần cuốn sổ gia đình, Chiến học cách nói “trọng trọng” của chú Năm…
+ Tính cách “người lớn” thể hiện ở sự nhường nhịn, có lúc tranh giành với em, tranh công đi bắt ếch, nhưng thường nhường em
→ Nhân vật có tính cách phù hợp với lứa tuổi, tâm lí, đây là nhân vật được gợi lên từ hồi tưởng của em Việt
*Em Việt:
+ Mang dáng dấp lộc ngộc, vô tư, hồn nhiên của cậu con trai mới lớn
+ Hay tranh giành với chị
+ Dũng cảm, gan dạ (ngay từ khi còn nhỏ đã xông vào đá thằng giết cha mình, khi chiến đấu dù chỉ có một mình vẫn quyết tâm ăn thua với kẻ thù
→ Nhân vật là thành công trong nghệ thuật xây dựng tính cách của Nguyễn Thi, dù hồn nhiên còn nhỏ nhưng chững chạc, dũng cảm trước kẻ thù
Câu 4 (trang 64 sgk ngữ văn 12 tập 2)
Khuynh hướng sử thi trong đoạn trích:
– Thể hiện qua tính chất ca ngợi truyền thống của dân tộc, thể hiện trong truyền thống của một gia đình
– Cuốn sổ là lịch sử gia đình, qua đó thấy lịch sử của một đất nước, một dân tộc trong cuộc chiến chống Mĩ
– Số phận của những thành viên trong gia đình là số phận của nhân dân Nam Bộ trong kháng chiến chống Mĩ
– Truyện kể về gia đình nhưng có sức gợi về cả Tổ quốc, chiến đấu bằng sức mạnh sinh ra từ đau thương
– Mỗi nhân vật đều có trách nhiệm với gia đình, Tổ quốc. Nhân vật mang phẩm chất người anh hùng
+ Gan dạ, kiên trung
+ Giàu nghĩa tình, thủy chung với quê hương, cách mạng
→ Tác phẩm là bản anh hùng ca về người dân Nam Bộ
Câu 5 (trang 64 sgk ngữ văn 12 tập 2)
Đoạn văn cảm động nhất
Cảnh hai chị em Việt và Chiến khiêng bàn thờ ba má chạy qua cánh đồng, gửi sang nhà chú Năm để lên đường chiến đấu
+ Người đọc bồi hồi, xúc động trước sự hiếu thảo, trọn vẹn nghĩa với cha mẹ
+ Dù khó khăn gian khổ hai chị em vẫn yêu thương nhau và không quên trách nhiệm, nghĩa vụ trả thù cho ba má
+ Đi theo cách mạng, theo con đường mà ba mẹ lựa chọn
Bài 1 (Trang 64 sgk ngữ văn 12 tập 2)
Điểm chung: đoạn đối thoại của hai chị em trước ngày nhập ngũ thể hiện rõ tính cách của từng nhân vật
+ Thương cha mẹ
+ Mang mối thù và có quyết tâm chống giặc
– Điểm riêng biệt:
+ Chiбєїn mang tГnh cГЎch của ngЖ°б»ќi chб»‹ lб»›n, lo lбєЇng cho em, thu xбєїp ngДѓn nбєЇp việc nhГ
+ Chiến tính cách sâu sắc hơn, Việt còn trẻ con, hồn nhiên
Bài 2 (Trang 64 sgk ngữ văn 12 tập 2)
Tìm đọc trọn vẹn tác phẩm
Bài soạn “Những đứa con trong gia đình” số 1
Bài soạn “Những đứa con trong gia đình” số 5
Những đứa con trong gia đình là một trong những truyện ngắn xuất sắc của Nguyễn Thi.
Truyện kể về một anh thương binh tên Việt ở Bến Tre cùng chị tên là Chiến giành nhau vào bộ đội giết giặc dế trả thù cho cha mẹ và làm rạng rỡ truyền thống của gia đình, quê hương, đất nước.
Trong một trận đánh, Việt bị trọng thương và lạc đơn vị. Giữa giây phút thập tử nhất sinh này, anh nhớ đến những người thân yêu nhất của mình và rất nhiều kỉ niệm cụ thể về chị Chiến, chú Năm, về mẹ và cha. Việt nhớ rõ nhất là cái đêm ghi tên mình tòng quân. Hai chị em đã giành nhau và cả hai chị em đều được vào bộ đội. Anh không sao quên được cảnh tiếp đó chị em dã thu xếp nhà cửa, khiêng bàn thờ mẹ sang ở nhà chú Năm để cùng nhau an tâm lên đường giết giặc. Sau ba ngày lạc đơn vị, cuối cùng Việt đã được tìm ra. Anh mừng quá vừa khóc vừa cười. Đồng đội gặp lại Việt ai cũng xúc động, vui mừng khi thấy anh đã trưởng thành.
Với vốn sống phong phú, Nguyễn Thi đã biết chọn ra những chi tiết sinh động, độc đáo để xây dựng nhân vật. Nhiều nhân vật ở đây tuy chỉ thoáng qua nhưng cũng đã để lại cho người đọc một ấn tượng khó quên về hành động lần ngôn ngữ.
Trong khi xây dựng nhân vật, nhà văn cũng rất chú ý đến việc cá thể hóa, nhân vật nào của ông cũng có một nét riêng độc đáo hiện lên y như thật trước mắt người đọc. Đáng lưu tâm hơn cả là hai nhân vật trung tâm của truyện: Việt và Chiến.
Sống trong hoàn cảnh bất hạnh, Chiên đã nhanh chóng trưởng thành. Cha mẹ sớm hi sinh, hai chị em phải cưu mang lẫn nhau. Chiến là một cô gái đảm đang, tháo vát, biết thu xếp việc nhà đâu vào đấy trước lúc lên đường. Trong cái đêm trò chuyện trước ngày nhập ngũ, Việt thấy chị mình “nói in như má vậy”. Chiến giống mẹ ở tính gan góc và chăm chỉ, tỉ mỉ, chu đáo lo liệu việc nhà như người lớn. Tuy có lúc cô cũng rất trẻ con như lúc tranh công bắt ếch, tranh công bắn tàu, tranh di tòng quân với em. Có điều là lúc nào, Chiến cũng nhớ mình là chị nên cô dã nhường em tất cả, thương em và lo cho em.
Trong khi đó, Việt là một cậu trai mới lớn “ngây thơ chưa vỡ giọng”, hết sức hồn nhiên, hiếu động, thích bắt ếch, bắn chim, câu cá. Vì tính hiếu thắng nên Việt hay tranh công với chị. Thương chị theo cách trẻ con: Việt giấu chị, sợ mất chị. Tất cả mọi lo toan Việt đều phó thác cho chị, chưa biết suy nghĩ sâu xa, chỉ biết có đánh giặc để trả thù cho ba má mình. Tuy tính còn rất trẻ con như thế nhưng Việt đã chiến đấu dũng cảm không thua kém ai. Dùng thủ pháo, anh chiến sĩ trẻ này đã tiêu diệt được một xe bọc thép của giặc. Bị trọng thương, Việt vẫn bò đi tìm đồng đội. Nghe tiếng xe, pháo của địch, Việt nằm chờ với tâm niệm: “tao sẽ chờ mày! (…) Mày chỉ giỏi giết gia đình tao, còn đối với tao thì mày là thằng chạy”. Dưới ngòi bút tự nhiên, điêu luyện của tác giả, Việt dã là một chiến sĩ chững chạc nhưng vẫn còn mang đầy đủ nét thơ ngây, trong sáng và đáng yêu.
Bên cạnh hai nhân vật Việt và Chiến, Nguyễn Thi khắc họa một số nhân vật phụ hiện lên qua hồi ức cùa Việt như ba mẹ, chú Năm, anh Tánh… họ đều là những người gan góc dũng cảm, căm thù giặc sâu sắc, giàu tình nghĩa, rất mực thủy chung với truyền thống cách mạng của gia đình với Tổ quốc. Nét đặc sắc của nhà văn đây là cách kế chuyện theo lối độc thoại nội tâm và những hồi ức của nhàn vật, hiện tại và quá khứ cứ đan chéo vào nhau và bổ sung cho nhau. Câu chuyện vì thế mà trở nên linh hoạt và sống động hơn.
Đặt Việt, người chiến sĩ trẻ bị thương cứ liên tục ngất đi tĩnh lại chỉ một mình giữa chiến trường vắng lặng, chính là đặt con người trong hoàn cảnh mình đối mặt với chính mình, với sự rình rập của hiểm nguy và cái chết. Đó là thời điểm mà người ta thường nhớ lại và chỉ nhớ lại những gì gắn bó thân thiết nhất, những gì đã thực sự làm nên cuộc sống của chính bản thân mình. Điều này đã cho thấy gia đình rõ ràng là phần cội nguồn sâu thẳm nhất và truyền thống gia đình là rất thiêng liêng vì nó đã hiện lên một thời khắc quá đỗi thiêng liêng.
Vốn người gốc Bắc nhưng Nguyễn Thi đã sử dụng ngôn ngữ Nam Bộ khá nhuần nhuyễn (nhẹ hơ, cười lỏn lẻn, việc thản mỏn, mình mẩy tèm lem…). Nhiều hình ảnh, nhiều bức tranh sinh hoạt mang đậm sắc thái Nam Bộ dễ làm xúc động người đọc như: xe bò chở rơm cao nghêu, thủng thẳng lăn bánh, nền khá mênh mông của buổi đốt đồng, tiếng hò ngẫu hứng tràn đầy cảm xúc của chú Năm… Ngôn ngữ của từng nhân vật: hai chị em Chiến và Việt, chú Năm, anh Tánh đều được cá thể hóa rất rõ, nhưng đều mang một sắc thái bộc lộ, cụ thể và dứt khoát của nông dân Nam Bộ. Đúng là phải gắn bó sâu xa và lâu dài với đời sông và con người nơi đây nhà văn của chúng ta mới có được những trang văn cụ thể và sinh động như thế.
GỢI Ý ĐỌC – HIỂU
Câu 1
Chuyện được thuật lại chủ yếu qua dòng hồi tưởng của nhân vật Việt. Lốì thuật chuyện qua dòng hồi tưởng và cảm nghĩ của nhân vật Việt bị trọng thương ở chiến trường, nhiều lần ngất đi rồi tỉnh lại như thế có tác dụng nhất định đối với kết cấu truyện và đô'i với việc thể hiện các nhân vật, các tình tiết.
Trước tiên, cách thức trần thuật như vậy khiến truyện được kết cấu theo diễn biến của trí nhớ và những ý nghĩ, cảm xúc của nhân vật ấy khi đứt, khi nốì sau những lần ngất đi rồi tỉnh lại. Điều này cũng làm cho truyện có màu sắc tình cảm cảm xúc tươi tắn, đậm đà. Diễn biến của truyện cũng hết sức linh hoạt, không chịu gò bó theo trật tự thời gian tự nhiên mà có thể xáo trộn cả không gian lẫn thời gian, chủ yếu từ những chi tiết ngẫu nhiên của hiện thực chiến trường mà gợi ra những dòng liên tưởng, hồi tưởng đến quá khứ khi gần khi xa từ chuyện này qua chuyện khác hết sức tự nhiên của nhân vật kể chuyện.
Ở đây, qua dòng hồi tưởng của nhân vật Việt, hình ảnh các nhân vật – các thành viên trong gia đình: ba, má Việt, chị Chiến, chú Năm được lần lượt giới thiệu hiện rõ dần đồng thời bản thân Việt – người kể chuyện cũng bộc lộ ngày càng đầy đủ tư tưởng tình cảm và tính cách của mình.
Câu 2
Tác phẩm kể chuyện một gia đình. Gia đình này gồm ba, má Việt, chị Chiến, chú Năm và Việt. Gia đình này gắn bó với nhau bằng tình máu mủ ruột thịt và bằng truyền thống yêu nước, căm thù giặc mãnh liệt, thủy chung son sắt với cách mạng.
Trong gia đình này, tình cảm gia đình và tình yêu nước, tình yêu cách mạng gắn bó với nhau làm một như lẽ hết sức tự nhiên và tất yếu. Ngày trước vì có chung một tấm lòng với cách mạng, họ đến với nhau thành vợ thành chồng. Ba Việt bị giết bởi giặc Pháp. Mọ Việt tiếp tục vừa tham gia đấu tranh vừa tận lực nuôi con, kì vọng mai này con lớn khôn sẽ báo thù cho cha. Mẹ Việt sau đó bị pháo giặc Mĩ giết hại, tội ác của bọn thực dân đế quốc, kẻ thù của dân tộc lại chất chồng thêm đốì với gia đình Việt. Việt và Chiến, hai đứa con của gia đình đã tự nguyện cầm súng chiến đấu báo thù cho gia đình, biểu hiện cụ thể của tấm lòng hiếu thảo của con cái đối với cha mẹ. Điều này cho thấy tình cảm gia đình của Việt Nam gắn bó làm một với tình yêu nước, tình cảm cách mạng.
Cũng có thể nói, truyền thống yêu nước, căm thù giặc của dân tộc thể hiện cụ thế trong truyền thông của gia đình Việt.
Câu 3
Trong Những đứa con trong gia đình, hai nhân vật dược Nguyễn Thi khắc họa đậm nét hơn cả là Chiến và Việt.
Chiến có những nét rất giống mẹ. Theo lời chú Năm, cô “không khác mẹ một chút nào”. – Giống ở tính gan góc và kiên trì chịu khó. Nội việc bỏ ăn để ngồi đánh vần cuốn sổ gia đình từ trưa cho đến lúc trời chạng vạng cũng đủ thấy điều này. Trước lúc nhập ngũ, Chiến nói với om: “Tao đã thưa với chú Năm rồi. Dã làm thân con gái ra đi thì tao chí có một câu: Nếu giặc còn thì tao mất, vậy à!”. Sống trong hoàn cảnh, bất hạnh đau thương: chị em phải đùm bọc nhau, Chiến sớm trưởng thành. Cô đảm đang, tháo vát, tính toán thu xếp việc nhà dâu vào đấy trước khi lèn đường, khiến cho cả chú Năm và Việt đều phải phục.
Dù đôi lúc còn tranh giành với em: tranh công bắt ếch, tranh công bắn tàu giặc, tranh đi tòng quân với em, nghĩa là còn rất trẻ con nhưng Chiến lúc nào cũng không quên mình là chị. Cô lo lắng cho em, nhường nhịn em tất cả. Chiến đúng là một cô gái mới lớn, luôn luôn có cái gương trong túi, Việt là cậu con trai mới lớn lên, tính hồn nhiên trẻ thơ rất rõ. Anh tranh với chị mình công bắt ếch, công bắn tàu giặc và tranh cả phần nhập ngũ với chị mình. Tuy rất yêu quý đồng đội nhưng không bao giờ nói thật cho họ biết là mình có chị gái chỉ vì sợ “mất chị”. Trong khi bị thương nặng ở mặt trận, Việt không sợ chết mà chỉ sợ ma và bóng tối. Nhất là Việt luôn luôn giữ trong mình một cái ná thun mà từ nhỏ anh đã từng bắn chim. Mặc dù hiện tại Việt cầm súng tự động, báng súng còn thơm gỗ, đánh Mĩ bằng lé, cái ná thun vẫn còn nằm gọn trong túi áo. Nghe những, loạt đại liên nổ kề bên, Việt nghĩ: “Chúng đến giết mình đây! Chết là gì nhỉ? Chắc là đau gấp mười lần bị thương…”. Sau ba ngày lạc đơn vị, được gặp lại dồng đội, Việt rất xúc động khóc đó rồi cười ngay đó.
Tuy hồn nhiên thơ trẻ như vậy, nhưng tình cảm yêu thương của Việt rất sâu đậm nhất là đối với Chiến, chị mình. Vốn là hai chị em mồ côi, chị hai ở xa, đứa em út còn nhỏ. Việt thương chị lúc nào cũng nhường mình từ việc bắt ếch đến chiến công trên sông Định Thủy. Ngoài ra Việt còn có môi quan hệ đằm thắm tình nghĩa với mọi người thân xung quanh. Anh sống với chú Năm đậm đà trong tình chú cháu. Việt rất yêu thương dồng đội, nhất là anh Tánh. Bởi vậy, bị thương nặng kiệt sức, Việt vẫn quyết lần về với các anh. Anh sung sướng biết bao khi nghe tiếng súng của đơn vị mình.
Cả Việt và Chiến đều là “con nòi’' của miền Nam thời đánh Mĩ, thời chiến tranh chống ngoại xâm vô cùng ác liệt. Cả hai hình tượng nhân vật này đều có nét đáng yêu riêng. Việt là người có ý thức chiến dấu mạnh mẽ với tình cảm yêu thương sâu dậm đối với mọi người xung quanh. Anh rất hồn nhiên thơ trẻ. Là chị, tuy không lớn hơn tuổi Việt là mấy, nhưng Chiến già dặn, khôn ngoan do lớn lên trong cảnh nhà ba má mất sớm, cô phải thay má đảm đương mọi việc trong gia đình.
Cả Việt và Chiến đều tiêu biểu cho khí phách anh hùng của tuổi trẻ miền Nam thời đó, khí phách của những đứa con sinh ra và lớn lền trên mảnh đất thành đồng của Tố quốc. Họ cầm súng lên đường đánh giặc vì thù nhà nợ nước nặng trĩu trên vai, nhưng dặc biệt là mỗi nhân vật, mỗi con người đều được nhà văn cá thế hóa cao độ, tạo được sức hấp dẫn đối với độc giả
Câu 4: phân tích những biểu hiện của khuynh hướng sử thi trong đoạn trích này.
Trả lời: Câu chuyện xoay quanh số phận những con người trong một gia đình ở Nam Bộ, đặc biệt là hai người con của gia đình ấy: Việt và Chiến. nhưng tác phẩm thể hiện một điều rằng, số phận của hai nhân vật gắn bó mật thiết trong những gia đoạn lịch sử của dân tộc.Mối quan hệ hữu cơ ấy thể hiện rõ qua hai nhân vật Chiến và Việt. hai chị em cùng xung phong đi chiến đấu. đó là khí thế sôi nổi của thời đại chúng ta, thanh niên không kháo khát gì hơn là rời bút nghiên lên đường chống Mĩ.
Câu 5: đối với anh chị đoạn văn nào cảm động nhất? vì sao?
Trả lời: Đoạn văn nào cảm động nhất là: Chị Chiến ra đằng giữa sân, kéo cái khăn trên cổ xuống, cũng xắn tay áo để lộ hai bắp tay tròn vo sạm đỏ màu cháy nắng, rồi dang cả thân người to và chắc nịch của mình nhấc bổng một đầu bàn thờ má lên. Việt ghé vào một đầu. Nào, đưa má sang ở tạm bên nhà chú, chúng con đi đánh giặc trả thù cho ba má, đến chừng nước nhà độc lập con lại đưa má về. Việt khiêng trước. Chị Chiến khiêng bịch bịch phía sau. Nghe tiếng chân chị, Việt thấy thương chị lạ. Lần đầu tiên Việt mới thấy lòng mình rõ như thế. Còn mối thù thằng Mĩ thì có thể rờ thấy được, vì nó đang đè nặng ở trên vai.Vì: vì đoạn trích thể hiện nên tình yêu quê hương, đất nước của những con người mới lớn, mới trưởng thành. Hành động của hai chị em cho thấy quan niệm đẹp đẽ của tác giả về cuộc sống và con người.
Bài soạn “Những đứa con trong gia đình” số 5
Bài soạn “Những đứa con trong gia đình” số 4
A. KIẾN THỨC TRỌNG TÂM
Nguyễn Thi (1928-1968), bút danh khác là Nguyễn Ngọc Tấn tên khai sinh là Nguyễn Hoàng Ca quê ở xã Quần Phương Thượng, huyện Hải Hậu tỉnh Nam Định. Mồ côi cha từ năm mười tuổi mẹ đi bước nữa. Nguyễn Thi phải sống nhờ họ hàng nên phải vất vả, tủi cực từ nhỏ. Năm 1943, ông theo người anh vào Sài Gòn vừa kiếm sống vừa tự học. Năm 1945, ông tham gia cách mạng rồi ra nhập lực lượng vũ trang. Trong kháng chiến chống Pháp Nguyễn Thi làm công tác tuyên huấn vừa chiến đấu vừa hăng hái hoạt động văn nghệ. Năm 1954, ông tập kết ra Bắc và công tác ở tòa soạn tạp chí Văn nghệ quân đội. Hai tập truyện ngắn Trăng sáng (1960) và Đôi bạn (1962) của ông với bút danh Nguyễn Ngọc Tấn báo hiệu một nhà văn triển vọng. Năm 1962, Nguyễn Thi tình nguyện ở lại chiến trường miền Nam công tác tại Cục chính trị Quâ giải phóng miền Nam, là một trong những thành viên sáng lập và phụ trách Văn nghệ Quân giải phóng. Ông hy sinh ở mặt trận Sài Gòn trong cuộc tấn công tết Mậu Thân (1968).
Sáng tác của Nguyễn Thi gồm nhiều thể loại: bút ký, truyện ngắn tiểu thuyết. Sau khi ông hy sinh các tác phẩm của ông được sưu tập và in lại trong Truyện và ký, xuất bản năm 1978, Nguyễn Ngọc Tấn – Nguyễn Thi toàn tập (4 quyển) xuất bản năm 1996. Năm 2000, ông được tặng giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật.. Nguyễn Thi là một trong những cây bút văn xuôi hiện đại hàng đầu của văn nghệ giải phóng miền Nam thời kỳ kháng chiến chống Mỹ. Ông quê ở miền Bắc nhưng thực sự là gắn bó sâu nặng với nhân dân miền Nam. Ông thực sự xứng đáng với danh hiệu Nhà văn của người nông dân Nam Bộ trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ.
Ra đời năm 1966, thời kì cuộc kháng chiến chống Mỹ diễn ra gay go, ác liệt
Những đứa con trong gia đình là một trong những truyện ngắn xuất sắc nhất của Nguyễn Thi, được viết ngay trong những ngày kháng chiến ác liệt khi ông còn công tác ở tạp chí văn nghệ quân giải phóng
Tóm tắt tác phẩm
Truyện kể về gia đình anh giải phóng quân tên Việt. Việt được sinh ra trong một gia đình có truyền thống cách mạng, ông nội, cha mẹ đều bị giết dưới bàn tay của kẻ thù. Chính mối thù sâu sắc với Mĩ – Ngụy đã thôi thúc những người con trong gia đình ấy khát khao chiến đấu để trả thù nhà, nợ nước. Trong một trận đánh, Việt bị thương, bị lạc đồng đội. Việt ngất đi tỉnh lại nhiều lần. Cũng giống như những lần tỉnh dậy trước, hồi ức quá khứ, hiện tại luôn đan xen nhau. Lần tỉnh thứ 4 của Việt, kí ức về má hiện về, mấy hạt mưa làm Việt choàng tình hẳn. Việt sợ bóng tối, sợ ma hơn là sợ giặc. Dù bị thương nhưng phân biệt rất rõ đâu là tiếng súng nổ của ta, đâu là tiếng pháo lễnh lãng của giặc. Việt nhớ lại cảnh hai chị em tranh nhau đi tòng quân. Việt đòi đi nhưng chị Chiến không nghe, sau đó phải nhờ chú Năm phân giải. Chú Năm nhất trí cho cả hai đi. Trước khi lên đường, chị Chiến lo thu xếp công việc gia đình. Gửi em Út sang chú Năm, nhà cửa gửi cho các anh trong chi bộ làm nơi dạy học, ruộng trả lại cho xã, gởi bàn thờ má sang chỗ chú Năm. Đoạn trích kết thúc bằng hình ảnh hai chị em Việt – Chiến khiêng bàn thờ má sang gửi chú Năm.
B. BÀI TẬP VÀ HƯỚNG DẪN GIẢI
Câu 1: Trang 63 sgk ngữ văn 12 tập 2
Đoạn trích những đứa con trong gia đình được trần thuật chủ yếu từ điểm nhìn của nhân vật nào? Cách kể chuyện này có tác dụng như thế nào đối với kết cấu truyện và khắc họa tính cách nhân vật?
Bài làm:Truyện “những đứa con trong gia đình” được trần thuật lại chủ yếu qua dòng hồi tưởng của nhân vật Việt, khi anh bị thương trong trận chiến, nhiều lần ngất đi rồi tỉnh lại, trong tư thế nửa tỉnh nửa mê.Cách trần thuật như vậy khiến truyện được kết cấu theo diễn biến của trí nhớ và ý thức, cảm xúc của nhân vật cứ lúc bị đứt ra rồi lại nối lại qua những lần ngất đi rồi tỉnh lại ấy.Nhà văn có thể nhập sâu vào thế giới nội tâm của nhân vật để dẫn dắt câu chuyện. Diễn biến của câu chuyện vì thế mà linh hoạt, có thể xáo trộn thời gian, không gian, không phụ thuộc vào trật tự thời gian tuyến tính.Tạo nên nét mới trong việc thuật lại câu chuyện, tạo nên tính hấp dẫn hơn dưới ngôn ngữ, con mắt của chính nhân vật trong truyện.Tính cách nhân vật được khắc họa rõ nét, độc đáo.Tình tiết của câu chuyện không chịu gò bó theo một trình tự thời gian, không gian nhất định, mà được xáo trộn linh hoạt. Nhà văn đi sâu được vào thế giới nội tâm nhân vật để dẫn dắt truyện.
Ở đây qua dòng hồi tưởng của nhân vật Việt, hình ảnh của các nhân vật- các thành viên trong gia đình: ba, má, chị Chiến. chú Năm được lần lượt giới thiệu hiện rõ dần đồng thời bản thân Việt – người kể chuyện cũng bộc lộ ngày càng đầy đủ tư cách, tính cách, cảm xúc tình cảm của chính mình. Những chi tiết ngẫu nhiên của hiện thực chiến trường được gợi ra từ những dòng hồi tưởng, liên tưởng đến quá khứ, khi gần khi xa, từ chuyện này sang chuyện khác hết sức tự nhiên. Nhà văn phải thành thạo tâm lí ngôn ngữ nhân vật mới có thể trần thuật theo phương thức này.
Câu 2: Trang 64 sgk ngữ vă 12 tập 2Tác phẩm kể chuyện một gia đình nông dân Nam Bộ. Truyền thống nào đã gắn bó những người con trong gia đình với nhau?Bài làm:
Bằng tình yêu thương máu mủ ruột già, bằng tình yêu quê hương đất nước, tình yêu cách mạng và tinh thần đánh giặc, tinh thần chiến đấu cao đã gắn kết những con người ấy với nhau. Lời chú Năm: “Chuyện gia đình nó cũng dài như sông, để rồi chú chia cho mỗi đứa một khúc mà ghi vào đó”, con là sự tiếp nối cha mẹ nhưng không chỉ là tiếp nối huyết thống mà còn là sự tiếp nối truyền thống. Đồng thời muốn hiểu về những đứa con phải hiểu ngọn nguồn sinh ra nó, phải hiểu về truyền thống gia đình nó. Chú Năm là đại diện cho truyền thống và lưu giữ truyền thống (trong câu hò, trong cuốn sổ). Má Việt cũng là người hiện thân của truyền thống. Đó là một con người chắc, khỏe, sực mùi lúa gạo và mồ côi, thứ mùi của đồng áng, của cần cù sương nắng. Ấn tượng sâu đậm ở má Việt là khổ nâng cắn ràng ghìm nén đau thương để sống và duy trì sự sống, che chở cho đàn con và tranh đấu. Việt và chị Chiến là những lớp người sau tiếp nối cái truyền thống đó.
Câu 3: Trang 64 sgk ngữ văn 12 tập 2Phân tích và so sánh tính cách nhân vật Chiến, Việt để làm rõ sự tiếp nối truyền thống gia đình của những người con.Bài làm:Chiến và Việt đều là hai nhân vật trung tâm của truyện ngắn góp phần thể hiện nội dung cũng như tư tưởng của tác phẩm. Hai nhân vật này đều có những vẻ đẹp tiếp nối truyền thống gia đình và đưa truyền thống ấy đi xa hơn.Đầu tiên là nhân vật chị Chiến. Hình tượng người mẹ luôn hiện về trong Chiến. Chiến có những nét rất giống mẹ. Theo lời kể của chú Năm, cô “không khác mẹ một chút nào” – Giống ở tính gan góc và kiên trì chịu khó. Chiến gan góc chiến đấu. Chiến đã sớm trưởng thành và gánh vác công việc nặng nề, lo cho em thay má. Cô rất đảm đang tháo vát cả trong việc gia đình lẫn việc đánh giặc, một người con của đất nước. Chiến thu xếp việc nhà xong xuôi để chuẩn bị lên đường đã chứng tỏ Chiến là người trưởng thành thật sự tuy đôi lúc còn giành với em nhưng không quên mình là một người chị cả, Chiến lo lắng cho em, nhường nhịn em hết mức. Chiến là cô gái mới lớn, nên trong túi luôn mang chiếc gương nhỏ xinh xắn, đó là nét nữ tĩnh dịu dàng của người con gái xưa. Chiến giống má đến vậy nhưng chị vẫn có điểm khác biệt. Điểm khác biệt nhất của chị Chiến với má là được trực tiếp cầm súng đánh giặc để trả thù nhà, thực hiện lời thề: “Đã là thân con gái, nếu giặc còn thì tao mất, vậy à?”. Chị Chiến là tiêu biểu cho người yêu nước, những con người sinh ra để cầm súng đánh giặc.Về phần Việt. Việt là chàng trai có tâm hồn trong sáng, hồn nhiên, yêu đời. Việt có nét riêng của con trai mới lớn, tính tình trẻ con ngây thơ hiếu động. Việt hay giành phần hơn với chị từ việc đi bắt ếch, tòng quân, lập chiến công giết giặc… Việt thích đi câu cá, bắn chim, khi đi bộ đội rồi, anh vẫn mang chiếc ná thun trong áo. Đêm trước ngày lên đường, chị Chiến thu xếp toan tính mọi việc thì Việt lại vô tư lăn kềnh ra ván cười khì, vừa nghe vừa chụp con đom đóm vào lòng bàn tay rồi ngủ quên lúc nào không biết. Cách thương chị của Việt cũng rất trẻ con. Mặc dù tin yêu anh em đồng đội nhưng lại giấu không cho ai biết mình có chị gái là tiểu đội trưởng bộ đội nữ Bến Tre. Việt sợ mất chị trước lời tếu táo của anh em. Khi bị lạc đồng đội, một mình nằm lại giữa chiến trường, không sợ giặc mà sợ “con ma thụt đầu ngồi trên cây xoài mồ côi, và thằng chỏng thụt lưỡi hai bên vàm sông”. Khi gặp được đồng đội, thằng út em vừa khóc vừa cười. Dù trẻ con nhưng trên cương vị của người chiến sĩ, Việt dũng cảm kiên cường. Dòng máu trong con người Việt là dòng máu gia truyền của những con người gan góc, không bao giờ sợ trước bạo tàn. Việt đã chiến đấu dũng cảm lập chiến công dùng thủ pháo tiêu diệt một xe tăng bọc thép của giặc. Khi bị trọng thương một mình giữa rừng, “mắt sưng húp không nhìn thấy gì, toàn thân như rỉ máu” nhưng Việt vẫn trong tư thế sẵn sàng chiến đấu. “Đạn đã lên nòng, ngón cái còn lại vẫn sẵn sàng nổ súng”. Việt là đứa con kế tục truyền thống của gia đình đi tiếp con đường cách mạng của ba má là con đường đi trả thù mà không sợ dài lâu nhưng Việt còn tiến xa hơn, lập nhiều chiến công.Mặc dù có những nét riêng nhưng ở hai chị em Chiến và Việt vẫn có những nét chung được có từ truyền thống gia đình. Hai chị cũng cùng sinh ra trong một gia đình chịu nhiều mất mát đau thương. Hai chị em có chung mối thù với bọn xâm lược. Tuy còn nhỏ tuổi, chí căm thù đã thôi thúc hai chị em cùng một ý nghĩ: phải trả thù cho ba má, và có cùng nguyện vọng: được cầm súng đánh giặc. Tình yêu thương là vẻ đẹp tâm hồn của hai chị em. Tình cảm này được thể hiện sâu sắc và cảm động nhất trong cái đêm chị em giành nhau ghi tên tòng quân và sáng hôm sau trước khi lên đường nhập ngũ cũng khiêng bàn thờ má sang nhà chú Năm. Cả hai chị em đều là những chiến sĩ gan góc dũng cảm. Đánh giặc là niềm say mê lớn nhất của hai chị em Việt và Chiến cũng là của tuổi trẻ miền Nam trong những năm tháng ấy: “Hạnh phúc của tuổi trẻ là trên trận tuyến đánh quân thù”. Hai chị em Việt đều có những nét ngây thơ thậm chí có phần trẻ con (giành nhau bắt ếch nhiều hay ít, giành nhau thành tích bắn tàu chiến giặc và giành nhau ghi tên tòng quân).
Như vậy, Chiến và Việt đã kế tục và phát huy truyền thống của gia đình, mang truyền thống ấy tiến xa hơn. Hai nhân vật, hai tính cách khác nhau nhưng vẫn có những điểm chung thống nhất. Hai nhân vật, hai bức tượng đài lớn của tác phẩm và trở thành hình mẫu của tuổi trẻ Việt Nam thời kỳ kháng chiến.
Câu 4: Trang 64 sgk ngữ văn 12 tập 2Phân tích biểu hiện của khuynh hướng sử thi trong đoạn trích này.Bài làm:Khuynh hướng sử thi là một khuỵnh hướng trong sáng tác nghệ thuật thiên về việc phản ánh những sự kiện có ý nghĩa lịch sử mang tính toàn dân. Trong truyện “Những đứa con trong gia đình” đã xây dựng nhân vật trụng tâm theo khuynh hướng sử thi, nhân vật Việt và Chiến – những con người đại diện cho giai cấp, cho dân tộc với những phẩm chất cao cả, kết tinh những gì cao đẹp nhất của cộng đồng. Trong tác phẩm đã khẳng định, ngợi ca tấm gương Việt và Chiến anh dũng cầm súng lên đánh giặc đã lập nhiều chiến công, kì tích sáng chói. Nguyễn Thi thể hiện được một nhiệt huyết sục sôi, một tinh thần đấu tranh ngoan cường của những người con kháng chiến. Những nhân vật đó đã trở thành biểu tượng cho tất cả con người yêu nước Việt Nam.
Cuốn sổ là lịch sử gia đình, qua đó thấy lịch sử của một đất nước, một dân tộc trong cuộc chiến chống Mĩ. Số phận của những đứa con, những thành viên trong gia đình cũng là số phận của nhân dân miền Nam trong cuộc kháng chiến chống Mĩ khốc liệt. Truyện của một gia đình dài như dòng sông còn nối tiếp: “Trăm dòng sông đổ vào một biển, con sông của gia đình ta cũng chảy về biển, mà biển thì rộng lắm… rộng bằng cả nước ta và ra ngoài cả nước ta…”. Truyện kể về một dòng sông nhưng nhà văn muốn ta nghĩ đến biển cả. Truyện về một gia đình nhưng ta lại cảm nhận được cả một Tổ quốc đang hào hùng chiến đấu bằng sức mạnh sinh ra từ những đau thương.
Câu 5: Trang 64 sgk ngữ văn 12 tập 2Đối với anh chị đoạn văn nào cảm động nhất? vì sao?Bài làm:Đối với em đoạn văn cảm động nhất là đoạn văn Việt nhớ lại Chiến và Việt trong đêm trước ngày nhập ngũ.Sở dĩ em thấy cảm động nhất là vì:
Việt nhớ về chị Chiến nhớ khi hai chị em bàn việc nhà trước khi nhập ngũ. Cảm động nhất là lúc hai chị em bàn và gửi bàn thờ má. Đối với hai chị em thì đó là việc làm hệ trọng nhất. Nghĩ gì thì cuối cùng cũng vẫn đọng lại suy nghĩ về má.Hai chị em lo cúng má trước khi dời bàn thờ (càng cảm động hôn khi hai người lo làm cơm cúng má trong tiếng hò như vỡ ra ,nhắn nhủ,tha thiết rồi ngắt lại như một lời thề dữ dội của chú Năm).Và đối với hai chị Việt, dường như má vẫn còn sống, thoạt đầu Việt tin má đã về ngồi đâu đó thật,cuối cùng lúc khiêng bàn thờ,tác giả đã nương theo ý nghĩ của nhân vật, để hai chị em đóng vai trò kể chuyện -trước đó trác giả đứng ra kể chuyện-mà dùng các từ ngữ “đưa má sang ở tạm nhà chú”,”khiêng má”- chứ không phải khiêng bàn thờ-rồi đến cái ngày độc lập lại “đưa má về”.Cũng qua cảm nghĩ của hai chị em và của riêng Việt ở đoạn này (chúng con đi đánh giặc trả thù cho ba má …Việt thấy thương cho chị.Còn mối thù thằng Mỹ nó đang đè nặng trên vai…Ta thấy hai nhân vật trẻ này nhập ngũ không phải vì ý thích nông nổi mà do chiều sâu nhận thức rằng đi đánh giặc vì căm thù và yêu thương sâu nặng .Việt đã nhìn lại quá khứ bằng con mắt của ý chí ,của tâm tưởng.Qua đó nhân vật bộc lộ nghị lực, ý chí,tinh thần chiến đấu cao và tình yêu thương đậm đà,hồn nhiên.Tuy Việt hay tranh giành với chị nhưng biết nghe lời chị(lúc hai chị em bàn việc nhà),thương chị.Nhân vật này cũng thể hiện nét hồn nhiên trẻ trung,thậm chí còn tính trẻ con (chi tiết cái ná thun theo Việt đi chiến đấu,không muốn mất chị…).Chính tình chị em, chú cháu, má con, đồng đội đã tiếp sức cho Việt vượt qua thử thách khắc nghiệt .
Luyện tậpBài tập trang 64 sgk ngữ văn 12 tập 2Phân tích đoạn đối thoại giữa Chiến và Việt trong đêm trước ngày nhập ngũ. Tâm lí và tính cách mỗi nhân vật được thể hiện như thế nào thông qua đoạn đối thoại này?Bài làm:
Đoạn đối thoại của Chiến và Việt đêm trước ngày nhập ngũ rất sinh động, thể hiện rõ tính cách và cá tính của từng nhân vật. Chiến có nói với Việt : '' Chú Năm nói mày với tao đi kỳ này là ra chân trời mặt biển… thù cha mẹ chưa trả mà bỏ về là chú chặt đầu. ..tao đã hứa với chú Năm rồi. Đã làm thân con gái ra đi thì tao chỉ có một câu: Nếu giặc còn thì tao mất, vậy à'' Đáp lại câu nói của chị Chiến. Việt cũng dõng dạc tuyên bố '' chị có bị chặt đầu thì chặt chớ chừng nào tôi mới bị”… rồi bàn về việc nhà, bàn về gửi bàn thờ má. Hai chị em thể hiện là hai chị em gan góc và chung mối thù với bọn xâm lược. Tuy còn nhỏ tuổi, chí căm thù đã thôi thúc hai chị em cùng một ý nghĩ: phải trả thù cho ba má, và có cùng nguyện vọng: được cầm súng đánh giặc . Tình yêu thương là vẻ đẹp tâm hồn của hai chị em. Tình cảm này được thể hiện sâu sắc và cảm động nhất trong cái đêm chị em giành nhau ghi tên tòng quân và sáng hôm sau trước khi lên đường nhập ngũ cũng khiêng bàn thờ má sang nhà chú Năm. Họ căm thù giặc sâu sắc. Gan góc, dũng cảm, khao khát được chiến đấu giết giặc và giàu tình nghĩa, rất mực thủy chung, son sắt với cách mạng và quê hương.
Tuy nhiên, mỗi nhân vật có nét riêng. Trong việc dặn dò em và bàn việc nhà Chiến thể hiện mình là cô gái tháo vát, đảm đang. Chiến thương em mới nói cho em biết việc nhập ngũ lần này nó có tính nguy hiểm như thế nào, còn Chiến cũng thể hiện sự bản lĩnh gan góc của mình khi bảo giặc còn thì tao mát, vậy à rồi bàn về việc nhà và việc quan trọng nhá là gửi bàn thờ ba má cho thấy cội nguồn đối với hai chị em là quan trọng nhất. Với Việt, Khi nói chuyện với chị Chiến, khi chị nói lại lời chú Năm dặn dò không sợ sệt mà ngược lại khẳng định sẽ không bao giờ bỏ về để chú chặt đầu. Việt vẫn anh dũng. Tuy nhiên, Việt vẫn rất vô tư khi nghe chị bàn việc nhà. Việt “lăn ra ván cười khì khì”, chụp một con đom đóm trong lòng tay rồi ngủ quên lúc nào không biết.
Như vậy, chỉ qua đoạn đối thoại của hai chị em trước đêm nhập ngũ ta cũng đã thấy rõ được tính cách của hai nhân vật Chiến – Việt. Cùng thương má, cùng mang mối thù chung của gia đình, cùng quyết tâm giết giặc, nhưng Chiến thì tỏ rõ tính cách, cá tính của người chị, một cô gái mới lớn, còn Việt thì tính cách, cá tính vẫn còn rất “trẻ con”, là cậu con trai vô tư, hồn nhiên.
Bài soạn “Những đứa con trong gia đình” số 4
Hi vọng bài viết trên giúp các bạn chuẩn bị tốt kiến thức về bài học trước khi đến lớp. Chúc các bạn học tốt và tiếp tục theo dõi các bài soạn văn cũng như phân tích, phát biểu cảm nghĩ trên Tikibook.com.
