Cứ đến 23 tháng chạp hằng năm, người dân Việt Nam lại nô nức chuẩn bị cá chép để tiễn đưa ông Táo về trời. Vậy khi cúng ông Công, ông Táo thì ta nên dùng cá chép thật hay giấy?
Vào khoảng thời gian cuối năm, cũng là lúc nhiều nghi lễ cần phải được chuẩn bị, trong đó không thể không kể đến tục tiễn đưa ông Công, ông Táo về Trời. Song, mỗi tục lệ đều có những quy tắc riêng được truyền dạy suốt bao thế hệ để giữ được ý nghĩa vốn có. Với tục tiễn đưa ông Công, ông Táo, nhiều người ắt hẳn sẽ có cùng thắc mắc: Cá chép được sử dụng nên là cá thật hay giấy?
1. Vì sao 23 tháng Chạp phải có cá chép?
Ai trong người Việt chúng ta ắt hẳn cũng đều đã nghe đến câu chuyện về những vị thần bếp canh giữ ấm no và hạnh phúc ở mỗi gia đình. Hằng năm, các vị thần này sẽ về trời để báo cáo với Ngọc Hoàng những việc, sự kiện đã xảy ra trong gia đình đó suốt một năm qua.
Quá trình về trời được tin rằng cũng không mấy dễ dàng, đòi hỏi một “phương tiện” đặc biệt, và cá chép đã được lựa chọn để thực hiện “trọng trách” này. Lý giải về sự lựa chọn này, GS-TS Nguyễn Chí Bền – Ủy viên Hội đồng di sản văn hóa Quốc gia đã từng chia sẻ như sau:
Ngoài ra, cá chép còn có thể sống ở nhiều môi trường khác nhau, “cá chép hóa rồng” hiện thân cho tinh thần kiên trì, vượt qua mọi gian khó để đạt được thành công.
2. Cúng ông Công ông Táo nên dùng cá chép thật hay giấy?
Cá chép thật thường dùng trong các gia đình có điều kiện, có thể kết hợp được với tục phóng sinh. Ngày nay, cũng có nhiều làng nghề nuôi cá chép để phục vụ cho dịp đặc biệt này. Trong khi đó, cá chép giấy tiết kiệm hơn, gọn hơn, song cần lưu ý không được lạm dụng vì khi đốt cá chép giấy nhiều sẽ gây tốn kém mà lại không thân thiện với môi trường.
Như vậy có thể nói, chúng ta được tự do lựa chọn hình thức cá chép để thực hiện lễ cúng ông Công, ông Táo. Nhưng vẫn phải luôn nhớ, để có một ngày lễ thật đẹp, ý nghĩa, chúng ta cần phải luôn ý thức được việc bảo vệ môi trường và cảnh quan xung quanh.
