- Thôi nôi là ngày gì?
- Khi nào làm cúng thôi nôi cho bé?
- Cúng thôi nôi cho bé vào ngày nào? Giờ nào?
- Chuẩn bị mâm cúng thôi nôi cho bé trai, bé gái
- Bài cúng thôi nôi đầy tháng cho các bé
- Ý nghĩa của việc cho bé bốc đồ trong thôi nôi
Thôi nôi là ngày gì?
Lễ thôi nôi là một phong tục của Việt Nam, thường được tổ chức khi bé tròn 12 tháng nên còn dân gian vẫn thường gọi là “ngày bé có tuổi”. Lễ thôi nôi cũng được coi là ngày mừng sinh nhật của trẻ, nhưng nó khác với một bữa tiệc sinh nhật thông thường đó là trong ngày này, bố mẹ cần chuẩn bị một mâm cúng, gọi là cúng thôi nôi. Tùy vào từng vùng, từng văn hóa mà tập tục và cách tổ chức lễ cúng sẽ có một vài điểm khác nhau.
Ý nghĩa của lễ cúng thôi nôi
- Là bữa tiệc đánh dấu thời điểm bé yêu tròn 1 tuổi.
- Là dịp thể hiện lòng thành, cảm tạ các Bà mụ và các Đức ông đã nặn ra bé và bảo vệ bé khỏe mạnh để có các nền tảng lớn khôn và phát triển về sau.
- Để cho cha mẹ và những người thân cầu mong những điều tốt đẹp cho bé.
- Trước đây trẻ sinh ra được nằm trong nôi ngủ khi lớn sẽ được chuyển lên giường nên gọi là thôi nôi. Vì vậy, theo nghĩa bóng, lễ thôi nôi là để muốn nói rằng trẻ đã bắt đầu lớn khôn và phát triển toàn diện như một cá thể độc lập.
- Tiệc thôi nôi còn thể hiện được niềm vui và những kỳ vọng của ba mẹ dành cho trẻ nhỏ.
- Là dịp gia đình đoàn tụ, sum vầy và cùng cầu mong những điều may mắn trong cuộc sống.
Khi nào làm cúng thôi nôi cho bé?
Ngay như tên gọi “Thôi nôi” có nghĩa là không để bé nằm trong nôi (loại giường nhỏ dành cho các bé dưới 12 tháng thường nằm) nữa mà chuyển qua giường lớn nằm. Đây là một sự kiện đánh dấu mốc trưởng thành của bé.
Thông thường, khi bé vượt qua giai đoạn 12 tháng đầu đời khỏe mạnh, gia đình sẽ tổ chức nghi lễ thôi nôi này cho bé. Dân gian vẫn gọi là “ngày bé có tuổi”. Trong lễ cúng quan trọng này ngoài mâm cúng thôi nôi đầy đủ thì bài văn khấn, cách cúng bài bản là không thể thiếu.
Cúng thôi nôi cho bé vào ngày nào? Giờ nào?
Khác với ngày sinh nhật bình thường hay diễn ra vào ngày sinh Dương lịch, lễ cúng thôi nôi được tổ chức vào ngày sinh Âm lịch của trẻ. Theo phong tục của người Việt thì thường là “trai kém 2 gái kém 1”, tức là lễ thôi nôi sẽ được tổ chức sẽ theo ngày sinh Âm lịch của bé trai lùi xuống 2 ngày và với bé gái thì lùi xuống 1 ngày.
Thời gian được tổ chức lễ thôi nôi thường là vào buổi sáng sớm hoặc chiều tối. Tuy nhiên, theo tuvingaynay.com do đời sống hiện đại ngày nay khá bận rộn nên hiện tại, thời gian tổ chức lễ thôi nôi thường tùy theo điều kiện của từng gia đình.
Chuẩn bị mâm cúng thôi nôi cho bé trai, bé gái
Trong ngày thôi nôi, ngoài việc chuẩn bị món ăn, thức uống dùng để chiêu đãi khách, gia chủ còn chuẩn bị mâm lễ vật cúng kính 12 Mụ và Đức Ông. Mâm cũng thôi nôi nôi gồm:
– Mâm cúng Ông Thần Tài, Thổ Địa & Ông Táo:
1 đĩa trái cây ngũ quả nhiều màu sắc. 1 chén chè đậu xanh. 1 đĩa xôi đậu xanh hoặc xôi gấc. 1 bộ tam sên gồm thịt, trứng, tôm (hoặc cua, tuyệt đối không chọn con sứt mẻ, gãy càng).
3 ly nước, hoa, hương để thắp.
– Mâm cúng cúng 12 Mụ Bà và 3 Đức Ông
1 con gà luộc nguyên con, đầy đủ các bộ phận, gà ở tư thế ngẩng cao đầu. Trầu têm cánh phượng. Heo quay, bánh hỏi. 1 đĩa trái cây. 1 bình hoa. 12 đĩa xôi nhỏ kèm 1 đĩa xôi lớn. 12 chén chè (con gái chọn chè xôi nước, con trai chọn chè đậu trắng) kèm 1 tô chè lớn. 12 chén cháo kèm 1 tô cháo lớn. 12 chung nước hoặc rượu trắng. 12 cây nến và hương để thắp.
Bộ giấy tiền cúng; chuẩn bị thêm chén, đũa, muỗng, đặc biệt nên có 1 đôi đũa hoa bởi theo quan niệm dân gian, Mụ Bà thích dùng đũa này.
12 chén chè cúng 12 Mụ bà gồm:
– Mụ bà Trần Tứ Nương, coi việc sanh đẻ (chú sanh). – Mụ bà Vạn Tứ Nương, coi việc thai nghén (chuyển sanh). – Mụ bà Lâm Cửu Nương, coi việc thụ thai (thủ thai). – Mụ bà Lưu Thất Nương, coi việc nặn hình hài nam, nữ cho đứa bé. – Mụ bà Lâm Nhất Nương, coi việc chăm sóc bào thai (an thai). – Mụ bà Lý Đại Nương, coi việc chuyển dạ (chuyển sanh). – Mụ bà Hứa Đại Nương, coi việc khai hoa nở nhụy (hộ sản). – Mụ bà Cao Tứ Nương, coi việc ở cữ (dưỡng sanh). – Mụ bà Tăng Ngũ Nương, coi việc chăm sóc trẻ sơ sinh (bảo tống). – Mụ bà Mã Ngũ Nương, coi việc ẵm bồng con trẻ (tống tử). – Mụ bà Trúc Ngũ Nương, coi việc giữ trẻ (bảo tử).
– Mụ bà Nguyễn Tam Nương, coi việc chứng kiến và giám sát việc sinh đẻ.
Ba Đức thầy bao gồm: Thánh sư, Tổ sư và Tiên sư có chức năng truyền dạy nghề nghiệp (không phải 13 đức thầy).
Bài cúng thôi nôi đầy tháng cho các bé
Sau khi bày lễ vật, một trưởng tộc hoặc người biết thực hành nghi lễ, thắp ba nén hương khấn nguyện bài văn khấn cúng mụ sau đây:
Nam mô a di Đà Phật! (3 lần)
– Con kính lạy Đệ nhất Thiên tỷ đại tiên chúa. – Con kính lạy Đệ nhị Thiên đế đại tiên chúa. – Con kính lạy Đệ tam Tiên Mụ đại tiên chúa. – Con kính lạy Thập nhị bộ Tiên Nương
– Con kính lạy Tam thập lục cung chư vị Tiên Nương
Hôm nay là ngày…. Tháng….. năm…. âm lịch
Vợ chồng con là ………. sinh được con (trai, gái) đặt tên là ……..
Chúng con ngụ tại:……………………………
Nay nhân ngày thôi nôi (đầy tháng, đầy cữ) chúng con thành tâm sửa biện hương hoa lễ vật và các thứ cúng dâng bày lên trước án, trước bàn tọa chư vị Tôn thân kính cẩn tâu trình:
Cúi xin chư vị tiên Bà, chư vị Tôn thần giáng lâm trước án, chứng giám lòng thành thụ hưởng lễ vật, phù hộ độ trì, vuốt ve che chở cho cháu được ăn ngoan, ngủ yên, hay ăn chóng lớn, vô bệnh vô tật, vô tai, vô ương vô hạn, vô ách, phù hộ cho cháu bé được tươi đẹp, thông minh, sáng láng, thân mệnh bình yên, cường tráng, kiếp kiếp được hưởng vinh hoa phú quí. Gia đình con được phúc thọ an khang, nhân lành nảy nở, nghiệp dữ tiêu tan, bốn mùa không hạn ách nghĩ lo.
Xin thành tâm đỉnh lễ, cúi xin được chứng giám lòng thành.
Nam mô a di Đà Phật (3 lần)
(Khi đã khấn xong thì bố hoặc mẹ tay bé lại vái trước án 3 vái sau 3 tuần hương thì tạ lễ. sau đó gia đình mang vàng mã, váy áo đi hoá, vẩy rượu lúc đang hoá. Các đồ chơi thì giữ lại cho cháu bé lấy khước.
Cuối cùng cả gia đình và bạn bè cùng thụ lộc chúc cho cháu bé mọi điều tốt lành).
Nghi thức khai hoa:
Đặt trẻ ở trên bàn giữa, người lớn trong họ sẽ thắp hương và bắt đầu mở lời xin phép khai hoa. Sau đó, người chủ lễ sẽ bồng đứa trẻ trên tay, đồng thời cầm một cành hoa quơ qua quơ lại miệng bé và đọc những lời cầu chúc mang ý nghĩa tốt đẹp:
“Mở miệng ra cho có bông, có hoa,Mở miệng ra cho kẻ thương, người nhớ,Mở miệng ra cho có bạc, có tiền,Mở miệng ra cho xóm giềng quý mến…”
Tiếp sau là lời chúc mừng và tặng quà hoặc tiền lì xì của khách mời, của dòng họ bà con cho cháu bé và gia đình nhân ngày cháu tròn một tháng tuổi.
Ý nghĩa của việc cho bé bốc đồ trong thôi nôi
Sau khi hoàn thành nghi lễ cúng thôi nôi, gia đình các bé thường tổ chức một phần rất thú vị đó là cho bé bốc chọn đồ vật. Nghi thức thường được xem là “chọn nghề cho tương lai” của trẻ.
Từ đồ vật đầu tiên mà bé bốc, bạn và gia đình sẽ dự đoán nghề nghiệp của bé. Sau khi trẻ lựa chọn món đồ chơi mà trẻ thích, bạn và mọi người cùng chúc phúc, tặng quà cho trẻ và dự tiệc mừng.
Gương, lược: Nếu các bé bốc gương và lược trong lễ thôi nôi có thể sau này bé sẽ trở thành nhà thiết kế, tạo mẫu tóc hay làm nghề trang điểm, người mẫu, các công việc có liên quan tới làm đẹp như thẩm mỹ hay spa.
Bút viết: Nghề nghiệp tương lai của bé có thể sẽ liên quan đến việc viết lách như nhà thơ, nhà báo, nhà văn…
Sách vở: Nếu bé lựa chọn món đồ này sẽ khiến cho cha mẹ rất vui lòng vì họ nghĩ rằng con họ lớn lên sẽ chăm ngoan, vâng lời, hiếu học và thường theo các ngành nghiên cứu, giáo viên…
Máy tính bỏ túi: Những bé lựa chọn máy tính trong lễ thôi nôi có thể sau này sẽ làm việc trong ngành ngân hàng, kế toán, kinh doanh hoặc cũng có thể trở thành giáo viên dạy toán, lý.
Máy bay – ô tô: Thường các bé, đặc biệt là bé trai rất hay chọn máy bay và ô tô. Nếu bé chọn các món đồ chơi này thì có thể khi lớn lên bé sẽ trở thành tài xế, phi công, tiếp viên hàng không…
Hòm thuốc: Nếu bé nhà bạn chọn món đồ này trong lễ thôi nôi tương lai bé có thể làm trong các ngành liên quan đến sức khỏe như bác sĩ, y tá hay dược sĩ…
Micro: Trẻ nhỏ chọn micro trong lễ thôi nôi có thể là những trẻ có thiên bẩm trong cách ngành sáng tạo, nhạy cảm với âm thanh nên có thể lớn lên sẽ làm trong các ngành liên quan đến âm thanh, âm nhạc.
Bộ đồ chơi làm bếp: Những trẻ chọn bộ đồ chơi làm bếp có thể là do trẻ có hứng thú với ngành ẩm thực, tương lai có thể trở thành những đầu bếp có tài.
Bút vẽ – bảng vẽ: Nếu trẻ lựa chọn bút vẽ, bảng vẽ thì có thể bé nhà bạn có khả năng sáng tạo về mặt hình ảnh và có nhiều hứng thú với hội họa. Trong tương lai, bạn hãy thử quan sát và cho con cơ hội học tập, phát triển trong ngành này nhé.
Tiền: Nếu bé chọn tiền hoặc vàng thì có thể món đồ này sẽ báo hiệu nghề nghiệp tương lai của bé có liên quan đến tiền như ngân hàng, thủ quỹ, kế hoặc hoặc là người lãnh đạo…
Chuột máy tính: Với món đồ này tương lai bé có thể trở thành nhân viên IT hoặc người làm trong các ngành công nghệ, điện tử…
Máy ảnh: Nếu trẻ nhà bạn bốc món đồ này có thể công việc tương lai của bé sẽ liên quan đến chiếc máy ảnh như phóng viên, nhiếp ảnh gia…
Lưu ý rằng việc bé bốc món đồ chơi nào chỉ mang tính chất tham khảo, không phải là yếu tố quyết định nghề nghiệp của bé trong tương lai nên không cần quá đặt nặng. Trong quá trình trưởng thành, vấn đề nghề nghiệp tương lai của các bé còn phụ thuộc rất nhiều yếu tố.
