Phong Thuỷ

Mâm cỗ, lễ vật cúng Rằm tháng Giêng cần chuẩn bị những gì?

Chuẩn bị mâm cỗ, lễ vật cúng Rằm tháng Giêng đúng chuẩn hiện đang là mối quan tâm của rất nhiều gia đình Việt Nam, đặc biệt là các bà nội trợ vào thời điểm này. Hãy cùng tìm hiểu bài viết dưới đây.

cúng rằm tháng giêng, rằm tháng giêng, mâm cỗ, lễ vật cúng rằm tháng giêng cần chuẩn bị những gì?

1. Nguồn gốc và ý nghĩa ngày Tết Nguyên tiêu (Rằm tháng Giêng)

Tết Nguyên tiêu bắt nguồn từ Trung Quốc và qua thời gian, lễ tết này được bổ sung nhiều yếu tố của văn hóa Đông Á, vì thế nguồn gốc của nó cũng được lý giải theo nhiều hướng khác nhau.

Một số nhà nghiên cứu văn hoá cho hay, có nhiều tài liệu và nhiều câu chuyện viết về nguồn gốc của Tết Nguyên tiêu, hư có thực có. Giai thoại được truyền tai nhiều nhất liên quan đến một con thiên nga của thiên đình bay xuống hạ giới và bị một người thợ săn bắn chết.

Ngọc Hoàng nghe tin nổi giận, sai một đội quân đến ngày Rằm tháng Giêng xuống phóng hỏa để thiêu trụi mọi thứ ở trần gian. May thay trong số các quan ở thiên triều có một vị không đồng tình với Ngọc Hoàng, đã xuống hạ giới để bày cách cho con người thoát khỏi đại họa.

Theo lời của vị quan, đúng ngày này, nhà nào cũng treo đèn lồng màu đỏ nên Ngọc Hoàng cứ nghĩ lệnh phóng hỏa đã được thi hành. Nhờ đó, người trần gian thoát nạn. Từ đó, tại Trung Quốc cứ đến ngày này, nhà nhà đều treo đèn lồng như một cách trả ơn vị ân nhân trên thiên đình.

Tích khác lại cho rằng thời Tây Hán ở Trung Quốc, từ dịp Tết Nguyên đán đến Tết Nguyên tiêu, các cung nữ đều nhớ và muốn được đoàn viên cùng gia đình. Tuy nhiên, cung cấm canh phòng khắt khe nên các cung nữ không thể nào ra ngoài được.

Trong số đó, cung nữ tên Nguyên Tiêu vì buồn rầu nên đã nhảy xuống giếng để kết liễu cuộc đời, nhưng Nguyên Tiêu được Đông Phương Sóc – viên thần thân cận của vua Hán Vũ Đế cứu sống.

Sau khi nghe tâm sự của Nguyên Tiêu, Đông Phương Sóc nghĩ kế để giúp cô thỏa lòng thương nhớ cha mẹ. Ông nghĩ ra một kế là bày ra một bàn quẻ bói, ai đến bói cũng nhận được quẻ mang ý nghĩa 16 tháng Giêng bị lửa thiêu.

Đồng thời, ông giải thích với mọi người rằng sẽ có người của triều đình xuống giáng hỏa, mọi người hãy tâu vua để tìm cách thoát nạn. Nhà vua nghe dân tình xôn xao thì hốt hoảng nên vội triệu Đông Phương Sóc đến để bàn cách đối phó.

Gặp vua, Đông Phương Sóc vờ nói: “Thần lửa rất thích ăn bánh, trong cung lại có Nguyên Tiêu khéo tay, có thể làm được bánh vừa đẹp vừa ngon nên hãy giao cho cô làm bánh”. Đồng thời ra lệnh cho người dân trong thành treo trước cửa nhà đèn lồng đỏ để Ngọc Hoàng tưởng rằng thành đang bị cháy.

Để thưởng công làm bánh dụ thần lửa, nhà vua cho Nguyên Tiêu về đoàn tụ gia đình, đặt tên cho món bánh mà cô làm là bánh trôi và gọi ngày Rằm tháng Giêng là Tết Nguyên Tiêu. Có lẽ do vậy nên một bộ phận người Trung Quốc đến ngày này vẫn có thói quen ăn bánh trôi và treo lồng đèn.

Một giải thích khác lại viết rằng vua Hán Văn lên ngôi đúng ngày Rằm tháng Giêng nên hàng năm cứ đến đêm Rằm tháng Giêng ngài lại ra ngoài chung vui với người dân. Chữ đêm (Dạ) trong cổ ngữ Trung Hoa được đọc là Tiêu, đây lại là đêm rằm đầu tiên của năm nên Hán Văn gọi ngày này là ngày Tết Nguyên tiêu.

Hay còn có tích kể Tết Nguyên tiêu được gọi là Tết Trạng nguyên vì ngày Rằm đầu tiên của năm, vua mời các trạng nguyên đến yến tiệc tại vườn thượng uyển, cùng xem hoa thưởng nguyệt. Do đó, Tết Nguyên tiêu còn là dịp để mọi người ngồi lại với nhau ăn bánh trôi, ngắm trăng làm thơ, múa lân sư rồng…

Tại Việt Nam, theo quan niệm của người Việt thì “đầu xuôi đuôi lọt”. Thời khắc đầu tiên trong năm là rất quan trọng. Vì vậy, ngày mùng Một tháng Giêng là Tết Nguyên đán, ngày Rằm tháng Giêng là Tết Nguyên tiêu…

Cùng với đó, Phật giáo trong hơn ngàn năm du nhập vào Việt Nam đã gắn kết các phong tục văn hóa của Việt. Rằm tháng Giêng không phải là một ngoại lệ, từ một ngày lễ hội xa lạ có nguồn gốc từ Trung Hoa đã biến đổi thành một ngày Tết mang bản sắc rất riêng của người dân Việt thấm nhuần Phật pháp.

Rằm tháng Giêng là 1 trong 4 ngày rằm lớn trong năm mà người Việt đặc biệt là Phật tử thường viếng chùa lễ Phật cầu gia đạo bình an, phong điều vũ thuận, quốc thái dân an.

Do Rằm tháng Giêng trùng hợp với lễ Thượng nguyên và Tết Nguyên tiêu trong dân gian, đồng thời ngày này là rằm đầu tiên của năm mới, thời điểm thích hợp nhất để cầu nguyện an lành cho cả năm, nên thu hút sự tham gia đông đảo của giới Phật tử và toàn thể dân chúng.

Thành ngữ “Lễ Phật quanh năm không bằng Rằm tháng Giêng” đã nói lên tầm quan trọng của hội Rằm tháng Giêng trong tâm thức người Việt.

Đối với hầu hết các chùa Việt, trọng tâm của hội Rằm tháng Giêng là lễ cầu quốc thái dân an, cầu nguyện an lành, khỏe mạnh, no đủ, thịnh vượng và phát triển cho bá tánh và đất nước. Vì thế, ngày càng đông người đến chùa, lễ Phật, cầu nguyện trong hội Rằm tháng Giêng là một tín hiệu tốt, thể hiện rõ nét tinh thần “Đạo pháp và Dân tộc”.

Khi chùa chiền được tự do sinh hoạt tín ngưỡng tôn giáo, được sửa chữa trùng tu to đẹp, khang trang cùng với sự quan tâm khôi phục các lễ hội văn hóa truyền thống dân tộc của các cấp chính quyền và nhất là ý thức tìm về những giá trị sống của tổ tiên thông qua các lễ hội văn hóa của nhân dân được đánh thức, thì việc tham dự đông đảo các lễ hội như hội Rằm tháng Giêng là điều bình thường.

Khá nhiều chùa chiền nhân dịp Tết Nguyên tiêu đã lập đàn Dược Sư, tụng kinh Dược Sư trong suốt tháng Giêng (hoặc từ mùng 8 đến Rằm tháng Giêng), khuyến khích Phật tử tham gia tụng niệm rồi phục nguyện hồi hướng công đức an lành cho Phật tử.

2. Mâm cỗ cúng Rằm tháng Giêng cúng gia tiên

Nhiều người dân không hiểu hết ý nghĩa của lễ cúng Rằm tháng Giêng, cứ cho rằng mâm cao cỗ đầy mới thể hiện được tấm lòng thành của mình, nhưng thực ra, các gia đình chỉ cần chuẩn bị mâm cỗ cúng sao cho tươm tất, đầy đủ, phù hợp với nhu cầu và điều kiện kinh tế của gia đình mình là được.

Điều quan trọng nhất trong nghi lễ cúng này là mọi người phải thể hiện được tấm lòng biết ơn và thành kính đối với ông bà, tổ tiên của mình, từ đó gửi gắm mong muốn về một năm mới bình an, hạnh phúc.

Về cơ bản, mâm cỗ cúng Rằm tháng Giêng sẽ có một con gà trống. Theo quan niệm mang ảnh hưởng của Nho giáo thì gà trống đại diện cho người quân tử với năm đức tính “nhân, lễ, nghĩa, trí, tín”, là một trong những món lễ cúng bắt buộc trong nghi lễ truyền thống.

Khi chọn gà cúng cần chọn loại gà đẹp mã, mào đẹp, còn chưa đạp mái tượng trưng cho sự khỏe mạnh, tinh khiết. Con gà nào có ức vươn lên, cựa mới nhú, lườn không bị nhọn thì khi luộc lên sẽ có hình dáng đẹp mắt.

Tiếp đó là bánh chưng, bánh tét, một món ăn truyền thống không thể thiếu trong mâm cỗ Tết của người Việt Nam. Bánh chưng tượng trưng cho mặt đất hình vuông, mang ý nghĩa biết ơn trời đất đã ban mưa thuận gió hòa để nhân dân no ấm.

Xôi gấc có màu đỏ vừa giúp mâm cỗ thêm đẹp mắt, vừa có ý nghĩa mang lại may mắn, sung túc cho gia chủ trong năm mới.

Theo phong tục ngày Tết, ngoài ba món kể trên, các gia đình còn cần chuẩn bị thêm một bát cơm tẻ trắng, chân giò bó luộc (hoặc có thể thay bằng giò, chả cho tiện lợi), dưa muối, bát canh, bát miến, nước chấm…

Sau những ngày Tết đã ăn nhiều những món chiên, xào, các gia đình có thể thay đổi, biến tấu mâm cỗ sao cho phù hợp với khẩu vị của gia đình. Có thể làm những món có tính mát, dễ ăn như món cá hấp, cá nấu riêu, các món cuốn…

Ngoài các món ăn mặn trong mâm cỗ cúng Rằm tháng Giêng, gia đình chuẩn bị thêm bánh kẹo và các loại hoa quả thích hợp theo từng mùa và từng vùng miền. Miền Bắc thường cúng chuối, quất, táo, cam, đào… Còn người miền Nam thường là mãng cầu, đu đủ, xoài, sung, dừa…

3. Lễ vật cúng Rằm tháng Giêng: Lễ chay cúng Phật

Lễ vật cúng Rằm tháng Giêng trên ban thờ Phật đều phải là đồ chay, thanh đạm, sạch sẽ. Số lượng lễ vật để cúng không phải chuẩn bị quá nhiều, mỗi món ăn chỉ cần bày trong đĩa, bát nhỏ hoặc vừa, số lượng từ 10, 12 đến 25 món, bao gồm các món sau:

– Hoa quả, chè xôi

– Món xào chay

– Các món đậu

– Canh măng nấm hoặc canh củ quả chay.

– Bánh trôi nước

Lễ vật cúng trên mâm cỗ chay phải thể hiện những màu sắc tượng trưng cho ngũ hành. Theo phong thủy, màu đỏ tượng trưng cho hành hỏa, xanh của hành mộc, đen của hành thổ, màu trắng của hành thủy, màu vàng hành kim.

Theo quan điểm của nhà Phật, ăn cơm chay không chỉ tốt cho sức khỏe mà còn là một cách hướng tới sự cân bằng, thanh thản trong tâm hồn.

4. Các vật phẩm cúng khác

Ngoài 2 lễ vật cúng Phật và cúng Gia tiên, trong ngày Rằm tháng Giêng cần chuẩn bị thêm các vật phẩm cúng, bao gồm:

– Hương hoa

– Vàng mã

– Đèn nến

– Trầu cau

– Rượu trắng

5. 4 thứ tuyệt đối không nên xuất hiện trong mâm cỗ cúng rằm tháng Giêng

Trong văn hóa Việt Nam, lễ cúng rằm tháng Giêng vô cùng quan trọng. Đồ cúng tùy tâm gia chủ, song tuyệt đối không được cúng 4 thứ dưới đây, nếu không dễ bị thần Phật quở trách…

Hoa giả, trái cây giả

“Cúng cả năm không bằng rằm tháng Giêng”, chỉ riêng câu nói này thôi là đủ để thấy từ xa xưa, các cụ ta đã coi trọng lễ cúng này như thế nào. Nhiều gia đình có thói quen đặt lên ban thờ hoa giả, trái cây giả vì những loại hoa quả này thường có màu sắc đẹp mắt, lại không sợ bị hỏng, héo. Tuy nhiên, gia chủ cần lưu ý, mâm cỗ cúng rằm tháng Giêng tuyệt đối không nên dâng lên hoa giả hay trái cây giả.

Thờ cúng phải tịnh tâm, nhà có sao dâng lên vậy, nên dùng hoa tươi, trái cây tươi để dâng cúng thần Phật, tổ tiên. Với hoa cúng, có thể chọn hoa cúc vàng, cúc trắng, huệ trắng… Đây là những loại hoa có màu sắc tươi tắn, hương thơm dịu nhẹ, thích hợp để dâng cúng.

Tiền giả, tiền có nguồn gốc bất chính

Nhiều gia đình có thói quen đặt tiền lên ban thờ khi cúng tế. Tuy nhiên, tiền này nên là tiền thật, do chính sức mình làm ra. Tuyệt đối không dâng lên tiền giả hay tiền có nguồn gốc bất chính, có được từ những hành vi phạm pháp hay trái với đạo đức.

Việc thờ cúng vốn tùy tâm, không phải dâng lên nhiều tiền là tốt, mà chưa hẳn không dâng tiền đã là xấu. Gia chủ nên hiểu rõ điều này để không phạm phải những điều kiêng kỵ trong cúng rằm tháng Giêng.

Thủ lợn

Theo quan niệm dân gian, mâm cỗ cúng rằm tháng Giêng có thể cúng cả đồ chay và đồ mặn. Tuy nhiên, nếu làm mâm cỗ mặn thì nên nhớ, chớ nên cúng thủ lợn.

Những gia đình không theo đạo Phật thường làm mâm cỗ cúng rằm tháng Giêng chính là mâm cúng gia tiên, tương đối giống với mâm cỗ ngày Tết với những món truyền thống, trong đó có thịt gà, thịt lợn, giò chả, măng miến…

Người ta cho rằng cúng thủ lợn không tốt, ngày đầu năm đã sát sinh, có thể ảnh hưởng đến vận phúc của cả gia đình trong năm, vì thế vẫn nên hạn chế là hơn. Gia chủ có thể thay bằng các món ăn khác, trước là dâng cúng tổ tiên, sau là cả nhà thụ lộc.

Đồ chay giả mặn

Nhiều gia đình vẫn quan niệm rằng ngày rằm tháng Giêng là ngày tránh sát sinh, vì thế nên dâng cúng đồ chay, phát nguyện làm việc thiện, những mong trong năm gia đình bình an, gặp nhiều điều may mắn. Ngoài ra, với những gia đình có ban thờ Phật thì mâm cỗ chay là không thể thiếu.

Tuy nhiên, các bạn nên nhớ khi làm mâm cỗ cúng rằm tháng Giêng là đồ chay thì nên làm đồ thuần chay. Sở dĩ nói vậy vì chúng ta dâng đồ chay là phát tâm hành thiện, nếu dâng đồ chay được làm dưới hình dáng của đồ mặn, ví dụ như giả tôm, giả thịt, giả cá… thì tức là tâm vẫn còn vọng tục, vẫn còn sân si.

Khi dâng cúng cốt ở thành tâm, nhưng cũng cần phải hiểu rõ ý nghĩa đồ thờ cúng là gì. Làm đồ chay vốn khó hơn đồ mặn, cầu kỳ mất thời gian hơn, nhưng nếu làm sai thì e rằng dễ bị thần Phật quở trách đó.

Theo Tử Vi Ngày Nay!

BÀI VIẾT HAY ĐỪNG BỎ LỠ

Top Car News Car News