1. Cây hương ngoài trời thờ ai?
Lập cây hương ngoài trời hay bàn thờ thiên hay bàn thờ ngoài trời, là phong tục đã có từ lâu đời ở nước ta. “Thiên” trong tiếng Hán có nghĩa là “Trời”. Từ ngàn đời xưa, Trời có vị trí quan trọng nhất trong tín ngưỡng dân gian thờ cúng, được xếp trước Phật trong các đối tượng được thờ, thứ tự người dân ta thờ bái là “Trời – Phật – Thánh – Thần”.
Do đó, ở nhiều nơi, ngoài việc thờ cúng tổ tiên thì việc lập bàn thờ thiên là việc đầu tiên của mỗi người, mỗi nhà và được tính toán rất thận trọng.
Có quan niệm cho rằng, cây hương ngoài trời chính là nơi thờ tiền chủ. Tiền chủ là người chủ đầu tiên của ngôi nhà. Người xưa quan niệm, ngôi nhà luôn có sự thay đổi theo thời gian nhưng ở tại cõi âm thì người tiền chủ vẫn luôn nhớ về ngôi nhà xưa nay của họ. Chính vì thế, theo tuvingaynay.com các chủ ở sau không muốn bị vong hồn của người tiền chủ quấy rối nên lập một bàn thờ ngoài trời để thờ tiền chủ cho riêng gia đình mình.
Bàn thờ của tiền chủ chính là một cây hương ở ngoài sân. Người ta thường cúng tiền chủ vào những ngày rằm, mồng một, lễ tết hoặc khi trong nhà gặp chuyện không may để xin cầu sự bình an cho mọi người trong gia đình.
Vậy trả lời câu hỏi cây hương ngoài trời thờ ai, bạn có thể lý giải theo 2 cách như trên: thờ trời đất, thần linh nói chung và tiền chủ của ngôi nhà.
2. Ý nghĩa việc đặt cây hương ngoài trời là gì?
Theo quan điểm về tâm linh và triết học, cây hương (bàn thờ ngoài trời) chính là sự kết nối giữa trời và đất, giữa cõi âm và cõi dương và cao hơn chính là ý nghĩa nhân văn, ước mong mưa thuận gió hòa, cầu mong những điều tốt đẹp đến với cuộc sống con người. Nó được trồng thẳng đứng để kết nối một phương pháp tượng trưng.
Theo nghiên cứu trong đời sống linh tính của người Việt thì ý nghĩa cây hương ngoài trời có thể giúp truyền tải thông điệp thiêng liêng giữa các thế giới, giữa chốn âm dương và giữa con người thần linh hay ma quỷ.
Có quan niệm cho rằng bàn thờ trong nhà do có mái nhà che nên không thể “thông với trời” như ý nghĩa cây hương ngoài trời mang lại. Việc làm cây hương thờ ngoài trời và khi lễ thì hướng mặt lên trời để làm lễ cầu mong điều cát lành sẽ được các Ngài “chứng giám” nhiều hơn.
3. Một số lưu ý khi xây cây hương ngoài trời
Chọn chất liệu làm cây hương ngoài trời
Vật liệu thường được dùng để làm nên cây hương ngoài trời trước đây thường là gạch xây đơn giản. Ngày nay, cùng với sự phát triển của kỹ thuật chế tác, vật liệu được dùng để làm nên cây hương ngoài trời được đa dạng hóa như cây hương xi măng, cây hương inox nhưng bền đẹp nhất vẫn phải kể đến cây hương đá.
Các loại đá thường được dùng để làm cây hương là đá xanh, đá trắng, đá hoa cương. Trong các nhà thờ, nhà cổ, chúng ta thường gặp các cây hương ngoài trời được chế tác bằng chất liệu đá xanh nguyên khối được chạm trổ họa tiết tinh vi.
Độ bền của các loại đá sẽ tốt hơn rất nhiều so với xi măng hay inox. Tính thẩm mỹ của cây hương ngoài trời bằng đá cũng cao hơn các loại vật liệu khác vì hiện nay đã có công nghệ CNC trong việc chạm khắc hoa văn nhanh và rất đẹp.
Thông thường, chân cây hương thờ ngoài trời sẽ là một cột trụ hình tròn hoặc hình vuông cao khoảng 80cm trở lên, phía trên là bệ vuông kích cỡ 40x40cm đến 50×50 cm (tùy vào gia chủ muốn xây lớn hay nhỏ) để làm ban thờ bày bát hương, đồ cúng lễ. Phía trên ban thờ sẽ được bày biện các vật phẩm cúng lễ như bát hương, mâm bồng, lọ hoa.
Cách chọn hướng khi lập bàn thờ ngoài trời
Người xưa thường chọn vị trí thích hợp trước rồi mới xét đến phương hướng. Do tính chất bàn thờ thiên là để gia chủ thắp hương cúng bái ngoài trời, nên cần đặt ở vị trí lộ thiên, hoặc bán lộ thiên.
Tùy theo vị trí và hoàn cảnh mỗi nhà mà khi lập bàn thờ thiên đặt ở vị trí sao cho thuận tiện với việc thắp nhang nhất có thể.
Sau khi đã chọn được vị trí đặt cây hương, ta xét đến hướng. Thông thường hướng của các dạng bàn thờ nói chung theo phong thủy là hướng ngược với người đứng khấn để tiện cho việc lễ bái. Hướng bàn thờ tọa cát hướng cát là tốt nhất.
Tuy nhiên, đối với bàn thiên thì do bốn phương tám hướng đều là ngoài trời, cho nên vấn đề hướng không cần theo nghiêm ngặt. Nhưng vẫn cần phải lưu ý đến việc giữ được tính trang nghiêm, chỉnh tề, không nên đặt ở các góc quá khuất nẻo, cũng nên tránh hướng ra những chỗ thiếu quang đãng hoặc góc hẹp để người thắp hương khó hành lễ.
Quan niệm cha ông ta truyền lại là nên thắp nhang cúng trời đất vào các thời khắc âm dương giao hòa, lúc chạng vạng nhá nhem, nếu theo giờ âm là giờ Mão (khoảng 5-7 giờ sáng) và vào giờ Dậu (khoảng 5-7 giờ chiều tối).
Những đồ thờ cúng nên đặt trên bàn thờ ngoài trời
Trên bệ của cây hương nên đặt 1 bát hương, 1 hoặc 2 bình hoa (tùy thuộc văn hóa từng vùng miền), 1 hoặc 3 chén rượu trắng hoặc nước. Lễ vật dâng cúng đơn giản, không cần quá cầu kì nhưng phải được bày sạch sẽ, để tỏ lòng thành kính.
5. Văn khấn cây hương ngoài trời
Xin kính lạy Hoàng Thiên Hậu Thổ và chư vị Tôn thần
Tín chủ chúng con đây là ……………………………. Tuổi………………….
Hiện cư ngụ tại…………………………………………………………………
Hôm nay được biết là ngày………. tháng…………năm…………………
Tín chủ con xin thành tâm sắm lễ gồm hương hoa trà quả và đốt nén tâm hương dâng lên trước án thành tâm kính mời: Đức Hoàng thiên hậu Thổ cùng Chư vị Tôn Thần.
Tiền Chủ thương xót tín chủ giáng lâm trước án và chứng giám lòng thành mà thụ hưởng lễ vật và phù trì tín chủ chúng con được toàn gia an ninh khang thái, vạn sự tốt lành. Chúng con lễ bạc tâm thành trước án kính lễ, cúi xin được phù hộ độ trì.
Phục duy cẩn cáo!
Lưu ý: Nội dung trong bài viết chỉ mang tính tham khảo. Việc thờ cúng có nhiều hình thức, song cốt lõi vẫn ở lòng thành, tâm hướng thiện!
