1. Cuộc trò chuyện giữa người phàm và Đức Phật
Một ngày kia, có người đàn ông ở chốn phàm trần ngẩng đầu lên trời hỏi Đức Phật: “Vì sao ngài không cho chúng con một trái tim trong sáng, để cho cõi hồng trần được an lạc?”
Nghe thấy câu hỏi ấy, Đức Phật đáp lời: “Ta đã cho rồi. Mỗi người ở vào thời điểm mới sinh ra, trái tim của họ đều giống nhau, chí thuần, chí mỹ, chí chân, chí thiện. Chỉ đến khi họ mở mắt ra, liền bị phù hoa trần thế mê hoặc, khiến cho trái tim bị nhuốm bụi trần”.
Người phàm lại hỏi: “Vì sao ngài lại là Đức Phật?”
Đức Phật nhẹ nhàng: “Ta cũng là người. Chỉ có điều trái tim của ta khác với các con. Ta trao trái tim cho vạn vật chúng sinh, cho nên cuộc sống của ta được tự tại”.
Người phàm vò đầu bứt tai:
“Vậy con là ai? Vì sao con lại sinh ra ở chốn hồng trần?”
Đức Phật trả lời:
“Con là đứa con của ta, chỉ vì ham chơi, tinh nghịch, u mê, hồ đồ nên rơi xuống cõi phàm”.
“Cõi hồng trần này có tình yêu không? Vì sao con chỉ thấy đau khổ?”
Đức Phật từ tốn lý giải: “Có chứ! Bởi vì sợ các con chịu khổ, nên ta đã đem tình yêu ban phát khắp vạn vật chúng sinh.
Chỉ có điều chúng sinh lại đem nó xé lẻ, lấy làm của riêng, mà một khi đã có được tình yêu liền không chịu buông tay, suy tính thiệt hơn, cho nên đau khổ”.
Người phàm trầm ngâm một lúc rồi nói tiếp: “Chúng con còn có thể về nhà hay không? Ngài tha lỗi cho chúng con rồi phải không?”
Đức Phật đáp: “Ta không cản được bước chân sa ngã của các con. Ta đã từng rất đau lòng, mỗi giờ, mỗi khắc, mỗi ngày đều giang hai tay mình chờ đợi chúng sinh quay đầu.
Chỉ có điều, các con cõng trên lưng quá nhiều thứ. Ta chỉ nghe thấy tiếng thở nặng nề của các con, chứ không nghe được tiếng kêu gào đau khổ. Kỳ thực, ta rất mong muốn đón các con về nhà”.
Vừa nghe tới đây, người phàm ấy đã dùng ánh mắt mong chờ mà nói rằng: “Vậy con phải làm thế nào mới có thể trở về bên ngài?”
Đức Phật mỉm cười: “Khi các con rơi vào cõi hồng trần, ta đã gieo trong tim mỗi người một hạt giống bồ đề. Chỉ cần con chăm chút cho nó lớn lên, đợi đến khi cành lá sum suê, đơm hoa kết trái, con sẽ thấy một con đường rợp bóng cây xanh đón con về nhà”.
Thế nhưng người phàm lại không khỏi rầu rĩ: “Vì sao con không thấy được con đường ấy?”
Người phàm vội hỏi: “Vậy con phải làm thế nào đây? Con muốn trở về nhà!”
Đức Phật trả lời: “Dừng chân lại một chút, suy nghĩ rõ ràng, có lúc lui về phía sau lại chính là bước về phía trước”.
Lần này, người phàm không khỏi thắc mắc: “Vì sao con không thấy được bóng dáng của ngài?”
Giọng nói của đức Phật tựa như lúc gần, lúc xa, hồi đáp rằng: “Con hãy vứt bỏ gánh nặng trên lưng mình, ngẩng đầu nhìn lên bầu trời, ta và con tưởng như xa tít chân trời, nhưng hóa ra lại gần ngay trước mắt…”
Suy cho cùng, mọi đau khổ trong cuộc đời ở chốn hồng trần này đều do chúng ta gồng gánh trên lưng quá nhiều việc, ôm trong lòng quá nhiều khao khát mà mọi mê muội, thống khổ, tham lam, ích kỷ… đều đến từ bốn chữ “cầu mà không được”.
Vì sao ta lại sinh ra ở cõi phàm? Có lẽ, chính bởi chúng ta cần một lần nhìn rõ thế gian, để biết được rằng mình là người phương nào, lòng đang ở nơi nao, từ đó mới có thể nhìn thấu, tiếp nhận, biết cầm lên, cũng biết buông xuống.
Chính bởi Đức Phật luôn hiện diện quanh ta, và trong tim ta luôn có một hạt bồ đề, nên thứ ta cần chính là học cách sống ung dung, tự tại. Bởi chúng ta chỉ cần lương thiện, trời xanh tự sẽ có an bài.
2. Lời Phật dạy về 3 điều để trở thành người lương thiện
Phật giáo cho rằng, lương thiện cũng là một loại trí tuệ, hơn nữa còn là trí tuệ đỉnh cao bởi để thiện thì cần có sự hiểu biết, phân biệt tốt xấu đúng sai và kiềm chế được bản thân, không bị hoàn cảnh xung quanh làm ảnh hưởng. Vì thế, làm người khó nhất là trở thành người lương thiện.
Không tranh cãi với người khác
Trong Đạo Đức kinh của Lão Tử có nói: “Thiện giả bất biện, biện giả bất thiện”, người thiện thì không tranh cãi, người tranh cãi thì không còn lương thiện nữa. Người tốt sẽ không nói lời gian dối, người nói lời gian dối thì không phải người tốt. Khi có sự việc bất đồng, người lương thiện không tranh giành đúng sai, người lương thiện biết đưa ra quan điểm, biết nhẫn nhịn và bỏ qua. Nhẫn nhịn là cảnh giới cao nhất của tu dưỡng.
Đừng xem nhân nhượng như một biểu hiện của sự yếu đuối, không có tiếng nói. Nhiều người cho rằng chúng ta càng nhân nhượng thì càng bị lấn át nhưng nếu lời mình nói là đúng, không cần cãi cũng hiển nhiên; nếu lời mình nói là sai, cãi thắng cũng có ích lợi gì. “Thanh giả tự thanh” việc đúng đắn trước sau vẫn là việc đúng đắn, lời nói đúng không cần bàn cãi đến cuối vẫn tự mình chứng minh được.
Tranh cãi làm mất tu dưỡng, tạo khẩu nghiệp, trong lúc cãi vã có thể nảy sinh lòng sân hận, sự thù ghét, kết khẩu nghiệp, mất đi tính đúng đắn của lời nói. Phản đối lời nói sai trái, nói lời đúng, đứng về phe lẽ phải. Đó mới là lẽ hiểu biết, thể hiện sự lương thiện trong con người.
Không dồn ép người khác
Phật dạy làm người quan trọng nhất là có “tâm”, tâm ấy không chỉ cho mình mà còn cho những người xung quanh. Người đã đi tới đường cùng, không nên dồn ép, người đã thấy được cái sai không nên vạch mặt, người đã nhận ra lỗi lầm không nên hạch sách. Trời đất rộng mênh mông “quay đầu lại là bờ” cho người khác một cơ hội chuộc lỗi, sửa sai cũng là cách làm một người lương thiện.
Đời người rồi ai cũng có cái khó của riêng mình, không cầu thoát khỏi bể khổ, chỉ mong giữa người với người có được sự cảm thông cần thiết. Lời nói hay chưa chắc đã đẹp, lời nói thẳng chưa chắc đã tốt, làm người quyết liệt tới cùng chưa hẳn là đúng đạo.
Không tự hãm bản thân
Bản chất con người là lương thiện, không cần cố gắng cũng lương thiện, vì thế đừng tự hãm sự thiện lương ấy của bản thân bằng những cầu danh, cầu lợi, cầu tiền, cầu tình.
Hướng con người tới sự lương thiện, tức là giải thoát chúng sinh khỏi những ràng buộc khổ đau, trở về với bản ngã nguyên sơ, tốt đẹp buổi ban đầu. Trong bản ngã mỗi người đều có thiện lương, tu dưỡng là để phát huy thiện lương một cách cao nhất. Đừng tự hãm bản thân trong vòng quay của tham, sân, si, của dục vọng và những toan tính, thiện bất cứ khi nào có thể, như bản năng, như điều bình thường nhất của cuộc sống.
Làm người lương thiện là cách hay nhất hóa giải những muộn phiền trong đời. Sống lương thiện là cách sống dễ nhất nhưng cũng là khó nhất, người lương thiện là người thiệt thòi nhất nhưng cũng hưởng nhiều phúc báo nhất. Vì thế, mỗi ngày hãy tự nhủ với mình, ta đi đường khó nhưng là đường đúng, ta sống lương thiện vì đó là bản chất của ta, không phải vì cố gắng.
TH!
