Bài thuốc hỗ trợ điều trị sốt xuất huyết
Trong y học cổ truyền, sốt xuất huyết khi phát tán gọi là bệnh chẩn, khi thành dịch gọi là dịch chẩn. Nguyên nhân chủ yếu là do nhiệt độc. Nhiệt độc xâm nhập vào cơ thể gây sốt cao, ban chẩn, xâm phạm vào phần huyết gây xuất huyết.
Trong y học hiện đại, sốt xuất huyết là bệnh nhiễm trùng do virus Dengue gây ra, lây truyền từ người bệnh sang người lành. Muỗi Aeds aegypti và muỗi Aeds albopictus là vật đốt trung gian truyền bệnh.
Điều trị sốt xuất huyết bằng y học cổ truyền chủ yếu là thanh nhiệt, giải độc, để loại trừ nguyên nhân do nhiệt độc, làm mát cơ thể, mát huyết, lương huyết, chỉ huyết (cầm máu). Tùy từng trường hợp, chứng trạng của bệnh mà dùng bài thuốc phù hợp.
- Nếu sốt cao, ban đầu sợ lạnh, sau sốt không lạnh, sốt liên tục cả ngày và đêm, buổi chiều sốt cao hơn, nhức đầu, đau người, lưỡi đỏ, rêu lưỡi trắng dộp như phấn, mạch sác.
– Bài thuốc áp dụng:Đạt nguyên ẩm
– Thành phần: Đinh lăng 20g, hậu phác 16g, thảo quả nhân 12g, tri mẫu 16g, thược dược 20g, hoàng cầm 16g, cam thảo 06g
– Cách bào chế: Hậu phác cạo bỏ vỏ, thảo quả giã dập. Các vị trên + 1600ml nước sắc lọc bỏ bã lấy 250ml.
– Cách dùng: Uống chia đều 5 phần, ngày uống 4 lần, tối uống 1 lần.
- Nếu sốt cao, khát, ra mồ hôi nhiều, rêu lưỡi vàng, mạch hồng sác.
– Bài thuốc áp dụng:Bạch hổ gia hoàng cầm.
– Thành phần: Tri mẫu 24g, thạch cao 32g, cam thảo 10g, ngạnh mễ 32g, hoàng cầm 12g.
– Cách bào chế: Thạch cao giã nát cho vào túi vải túm lại, cam thảo chích. Bốn vị trên (trừ ngạnh mễ) + 1500ml nước sắc, lọc còn 500ml, cho ngạnh mễ vào sắc tới khi ngạnh mễ chín lọc bỏ bã canh lấy 250ml.
– Cách dùng: Uống ấm chia đều 5 phần, ngày uống 3 lần, tối uống 2 lần.
Cây và vị thuốc tri mẫu trong bài thuốc điều trị sốt xuất huyết
- Nếu sốt nặng hơn về chiều, bực dọc, khát nước, hơi thở nóng, lưỡi xám đen.
– Bài thuốc áp dụng:Đại thừa khí gia mạch môn ngọc trúc
– Thành phần: Đại hoàng 12g, hậu phác 16g, chỉ thực 12g, mang tiêu 12g, mạch môn đông 16g, ngọc trúc 16g.
– Cách bào chế: Đại hoàng tẩy rượu, hậu phác nướng cạo bỏ vỏ, chỉ thực nướng, Mạch môn bỏ lõi. Các vị trên (trừ mang tiêu) + 1200ml nước sắc lọc bỏ bã lấy 250ml, sau đó cho mang tiêu vào đun sôi quấy đều vừa tan.
– Cách dùng: Uống ấm lần đầu dùng 1/2 số lượng trên. Nếu đi đại tiện được : thuốc chia đều 4 phần, ngày uống 3 lần, tối uống 1 lần. Nếu lần đầu dùng 1/ 2 số lượng trên mà không đi đại tiện được thì lần 2 uống số thuốc còn lại.
- Nếu sốt cao, nhức đầu, khô miệng, khát nước, đau khớp, người đau nhừ, chảy máu cam, phát ban, lưỡi đỏ, mạch sác hoặc tế sác.
– Bài thuốc áp dụng:Thanh ôn bại độc ẩm.
– Thành phần: Thạch cao 18g, sinh địa hoàng 16g, sừng trâu 20g, hoàng liên 4g, chi tử 12g, cát cánh 10g, hoàng cầm 12g, tri mẫu 12g, xích thược 8g, huyền sâm 12g, liên kiều 6g, cam thảo 4g, đan bì 10g, trúc diệp 12g.
– Cách bào chế: Thạch cao, giã nát cho vào túi vải túm lại. Các vị trên (trừ sừng trâu) + 1500 ml nước sắc lọc bỏ bã lấy 300 ml. Sừng trâu mài tan hết hòa với nước sắc
– Cách dùng: Uống chia đều 5 phần, ngày uống 4 lần, tối uống 1 lần.
Hai bài thuốc nam hỗ trợ điều trị sốt xuất huyết
1.Giai đoạn đầu chủ yếu sốt, đau đầu, đau mình (chưa biểu hiện xuất huyết):
Dùng bài: Lá tre 50g, hoa hòe 30g, vỏ cây núc nác 30g, củ mạch môn 30 g, lá rau má 50g, lá sen 50g, hạt biển đậu 50g, đỗ đen 50 g.
Cách dùng: Sắc lấy nước uống chia đều ngày uống 6 lần.
2. Giai đoạn xuất huyết dưới da:
Dùng bài: Lá tre 50g, hoa hòe 30g, rau má 50g, lá sen 50g, lá huyết dụ 50g, hạt biển đậu 50g, đỗ đen 50g, vỏ cây núc nác 30g, củ mạch môn 30g, lá trắc bá diệp 50g, cỏ nhọ lồi 50g.
Cách dùng: Sắc lấy nước uống chia đều 6 phần, uống trong ngày.
